دنیس راس
یادداشت: «سفیر آزاد» اوباما در امور ایران و دشواری‌های تهرانرضا تقی زاده (تحلیلگر سیاسی)


دنیس راس که گفته می‌شود باراک اوباما شاید او را به عنوان هماهنگ‌کننده امور ایران معرفی کند، در اتخاذ تصمیمات آینده کاخ سفید در قبال دولت جمهوری اسلامی و اجرای نقطه‌نظرهای رییس جمهوری منتخب آمریکا در رابطه با تهران -چنانچه در این پست انتخاب شود- نقش عمده‌ای ایفا خواهد کرد.

اگر آقای راس کار خود را به عنوان هماهنگ‌کننده امور ایران آغاز کند، با توجه به سوابق کاری، نوشته‌ها و نقطه‌نظر‌های مطرح شده او درمورد ایران، هدایت سیاست‌های خاورمیانه‌ای دولت اوباما و نحوه برخورد با ایران اهمیت خاص خواهد یافت.

دنیس راس در صورت آغاز گفت‌وگوی بدون پیش شرط آمریکا با ایران، می‌تواند در راس گروه آمریکایی برای مذاکره در مقابل دبیر وقت شورای امنیت ملی ایران قرار گیرد.

از نکات با اهمیت در مورد دنیس راس، میزان نفوذ و جایگاه احتمالی او در دولت اوباما، نزدیکی او به رییس جمهوری تازه و همچنین سوابق کاری او است.

از این لحاظ هماهنگ کننده احتمالی امور ایران با وجود آنکه در وزارت خارجه آمریکا مستقر خواهد شد، در عمل سفیر آزاد رییس جمهوری منتخب در امور ایران خواهد بود و نه یک عضو عادی وزارت خارجه آن کشور.


به قلم همین تحلیل‌گر:

انعطاف‌ناپذيری کلينتون در قبال ايران
اوباما و ایران؛ انتظار برای (کدام؟) تغییر
میلیبند در دمشق؛ آیا تهران منزوی‌تر می‌شود؟
دنیس راس شاید می‌توانست به‌جای تصدی چنین مسئولیتی، به‌ عنوان مشاور امنیت ملی اوباما برگزیده شود، ولی انتصاب احتمالی او در این شغل نشانه اهمیت خاص امور ایران در سیاست خارجی دولت اوباما است.

اوباما طی تازه‌ترین اظهار نظر خود پیرامون ایران -در فاصله چند روز پیش از آغاز به‌کار که به واکنش فوری سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی انجامید- مقابله با آن کشور را مهم‌ترین چالش در روابط خارجی خود خواند.

تجارب اندک اوباما در سیاست خارجی، طی مبارزه‌ انتخاباتی سال پیش، نه تنها از سوی رقبای حزب جمهوری‌خواه که به وسیله رقبای درون حزبی او نیز مورد انتقاد قرار گرفته بود.

دنیس راس با دارا بودن تجربه طولانی در سیاست خارجی و به‌خصوص امور خاورمیانه، این کمبود را جبران خواهد کرد. دنیس راس به عنوان مشاور امور بین‌الملل و امنیت ملی، همکاری با اوباما را از ابتدای فعالیت‌های مقدماتی انتخابات رییس جمهوری آغاز کرد و حتی پیش از معرفی هیلاری کلینتون، از او به عنوان یکی از گزینه‌های اصلی برای انتصاب به پست وزیر خارجه آمریکا نام برده می‌شد.

معتدل و عمل‌گرا - سخت‌گیر و محافظه‌کار

آقای راس در زمان ریاست جمهوری بیل کلینتون به عنوان نماینده او در امور خاورمیانه خدمت کرده است. او اگرچه از جنگ عراق حمایت به عمل آورده ولی بیشتر به عنوان یک سیاست‌مدار معتدل و عمل‌گرا شهرت دارد و به این دلیل نظرات سیاسی او، در هر دوحزب جمهوری‌خواه و دمکرات دارای شنوندگان جدی است .

او در دوران کلینتون به نزدیک کردن مواضع اسراییل و فلسطین توفیق نیافت و این عدم توفیق را نتیجه انعطاف‌ناپذیری یاسر عرفات معرفی کرد. لیکن تحلیل‌گران عرب شکست مذاکرات اعراب و اسراییل را در آن زمان ناشی از جانب‌داری او از اسراییل می‌دانند. روزنامه کیهان چاپ تهران نیزطی اظهار نظر مختصری پس از انتشار گزارش‌هایی در مورد معرفی راس در منصب تازه، او را عامل و لابی‌کننده اسراییل معرفی کرد.

راس، از کارشناسان سابق اتحاد جماهیر شوروی است – تخصصی که خانم رایس وزیر خارجه کنونی امریکا نیز به آن شهرت دارد. شاید تصدی راس بعنوان مشاور «انستیتوی واشینگتن برای سیاست‌های خاور نزدیک» به تقویت تردیدها پیرامون جانب‌داری او از اسراییل کمک کرده است.

موسسه یاد شده که دارای روابط کاری نزدیکی با گروه موسوم به نو‌محافظه‌کاران آمریکا است، مشاوره سیاسی در اختیار اسراییل قرار می‌دهد.

دنیس راس فعالیت جدی سیاسی خود را در سال ۱۹۷۹ - از زمان هم‌کاری با وزارت دفاع در دولت جیمی کارتر- آغاز کرد. یکی از اقدام‌های او، که زیر نظر پل وولفویتز انجام شد، تهیه گزارشی در باره خطراتی که امنیت صدور نفت را در خلیج فارس تهدید می‌کند، بود.


دنیس راس [پیشتر] با جورج بوش پدر و دیک چینی، معاون کنونی رییس جمهور آمریکا، نیز در کنار چهره‌هایی مانند زلمای خلیل‌زاد، سفیر افغان‌تبار آمریکا در سازمان ملل و همچنین فرانسیس فوکویاما، نظریه پرداز ژاپنی تبار امریکا و نویسنده کتاب «پایان تاریخ»، همکاری داشته است.
در گزارش یاد شده او عراق را به‌علاوه شوروی، به‌عنوان یک تهدید در این زمینه معرفی کرد. نکته قابل ملاحظه شباهت قدرت دنیس راس در وزارت خارجه آینده آمریکا با موقعیت و نفوذ وولفویتز، رییس سابق او در وزارت دفاع آمریکا، طی چهار سال اول ریاست جمهوری بوش و وزارت دونالد رامسفلد است.

دنیس راس با جورج بوش پدر و دیک چینی، معاون کنونی رییس جمهور آمریکا، نیز در کنار چهره‌هایی مانند زلمای خلیل‌زاد، سفیر افغان‌تبار آمریکا در سازمان ملل و همچنین فرانسیس فوکویاما، نظریه پرداز ژاپنی تبار آمریکا و نویسنده کتاب «پایان تاریخ»، همکاری داشته است.

همکاری دنیس راس با محققین دست راستی «موسسه (ایده) آمریکایی» در تهیه گزارش‌هایی با هدف اتخاذ روش‌های سخت‌گیرانه در قبال ایران، نشان می‌دهد که سفیر آزاد اوباما در امور ایران در عین عمل‌گرایی، طرفدار نرمش و کوتاه آمدن در قبال ایران نیست.

دنیس راس معتقد به افزایش عمق همکاری آمریکا و اسراییل در مقابله با بر نامه اتمی ایران است و در این زمینه گزارش مفصلی نیز منتشر کرده است. در گزارش یاد شده، که درتقابل آشکار با گزارش اطلاعاتی ماه نوامبر سال ۲۰۰۷ «سیا» است که ایران هدف‌های نظامی برنامه اتمی خود را کنار گذاشته است، صریحا نوشته شده که ایران در پی ساختن بمب اتمی است.

دنیس راس معتقد است که به علت رنگ عقیدتی قوی در رفتارهای خارجی ایران، غنی سازی اورانیوم در آن کشور حتی بدون پی‌گیری هدف‌های نظامی نیز برای صلح منطقه عاملی خطرناک و در نتیجه غیر قابل‌ پذیرش است.

دنیس راس ماه‌ها قبل از آنکه گزارش‌ها حاکی از احتمال انتخاب او از سوی اوباما برای اداره امور مربوط به ایران باشد، علاقه‌مندی خود را به گرفتن منصب کنونی اعلام کرده بود. به این جهت حضور او در پستی که احتمال دارد اختیار کند، تنها یک حضور بدون هدف و تشریفاتی نخواهد بود.