واردات خودرو يكي از هزاران منبع درآمدساز برای دولت

سرمایه : در حال حاضر حجم بازار خودرو صفر کیلومتر در ایران سالانه حدود یک میلیون و 200 هزار دستگاه برآورد می شود و با توجه به وجود جمعیت جوان در کشور، ناکارآمدی سیستم حمل و نقل عمومی و نسبت خودرو به فرد در مقایسه با معیارهای بین المللی، رشد سالانه حجم بازار حدود 10درصد برآورد می شود، به طوری که بیشترین حجم تقاضا برای خودرو تا سقف 80 میلیون ریال (50درصد حجم بازار) است و بیش از 10درصد حجم بازار به خودروهای لوکس تعلق دارد.
کارشناسان و فعالان صنعت خودرو معتقدند طی سال آینده بازار خودرو ایران همواره با تهدیدهایی روبه رو می شود. کاهش درآمدهای ارزی دولت، کاهش حجم ارز، افزایش رکود تورمی، کاهش قدرت خرید و کاهش رشد نقدینگی در کشور مهم ترین تهدیدهای بازار خودرو کشور در سال آینده به شمار می روند.
در همین حال انتخابات ریاست جمهوری و سکون سنتی بازار در کنار تشدید بحران مالی داخلی ناشی از تاثیرهای بحران مالی جهان و پایین بودن سطح ذخیره ارزی کشور از دیگر عواملی است که می تواند نگرانی هایی را در بازار خودرو ایجاد کند.
اما در مقابل با توجه به اینکه واردات خودرو به عنوان پرسودترین ارز برای دولت محسوب می شود تردیدی نیست که در سال آینده این روند شرایط جدیدی را شاهد باشد زیرا در این شرایط هر دلار بیش از دو هزار و 300 تومان در مقابل متوسط هر دلار هزار و 100 تومان محاسبه می شود. در عین حال سال آینده اگر سهمیه بندی بنزین حذف شود شرایط ویژه ای برای واردکنندگان ایجاد خواهد شد و این موضوع در کنار کاهش سطح بین المللی قیمت ها فرصت مناسبی را برای آنان ایجاد می کند. حال آنکه اگر دولت براساس قانون برنامه تعرفه واردات خودرو را تا سقف 75درصد کاهش دهد منافع بیشتری برای واردکنندگان به وجود می آید و رقابت بین آنان نیز افزایش خواهد یافت. کاهش سطح عمومی تقاضا برای بازار خودرو و کاهش حجم بازار به همراه کاهش حجم واردات خودروهای سواری نسبت به سال 87 از دیگر فرصت های قابل پیش بینی در سال آینده به شمار می روند. در چنین شرایطی سلیقه بازار و سطح تقاضا به سمت خودروهای اقتصادی تر سوق داده می شود.
ناگفته نماند که رونق و رکود اقتصادی همچنین سیاست های عمومی کشور در این بازار بسیار موثر است و می تواند تغییرات عمده ای را در بازار ایجاد کند. حال آنکه رابطه بین قدرت خرید ملی، درآمد ناخالص ملی و قیمت خرید خودرو نیز در همه جای دنیا به صورت کاملاً مستقیم است. با توجه به قدرت خرید 12 هزار دلاری و درآمد ناخالص ملی حدود سه هزار دلار در ایران، بازار خودروهای تا سقف 20 میلیون تومان بیش از 90درصد حجم بازار را تشکیل می دهند و عبور از این مرز کاهش شدید حجم بازار را به دنبال دارد که این امر در بازار واردات خودرو نیز به وضوح مشاهده می شود، به طوری که کل حجم بازار خودروهای وارداتی کمتر از 10درصد بازار فروش خودرو صفر کیلومتر در ایران است.
از طرفی در بازار خودروهای وارداتی، به صورت تخصصی شرایط مشابهی حکمفرما است و بیشترین حجم واردات مربوط به خودروهای بین 40 تا 50 میلیون تومان (حد وسط قیمتی بازار) است و با عبور از این سقف حجم بازار بسیار کاهش نشان می دهد.
به عنوان مثال به رغم اینکه بازار خودروهای بالای 100 میلیون تومان با تنوع و رونق بسیار زیادی همراه است و مجموعاً بیش از 50 مدل خودرو در این کلاس قابل خریداری است (تقریباً نیمی از تنوع مدل های خودروهای وارداتی در این بخش از بازار قابل خرید هستند) ولی حجم این بازار کمتر از یک درصد کل حجم بازار است که مجموعاً کمتر از 10 هزار دستگاه در سال برآورد می شود. این درحالی است که در کلاس های ارزان تر مانند 30 تا 40 میلیون تومان که کمتر از 10 مدل عرضه می شود حجم فروش بسیار بیشتر است. هم اکنون بازار خودروهای وارداتی ایران در رنج بین 40 تا 50 میلیون تومان متمرکز است که بیشترین حجم بازار را به خود اختصاص داده و این موضوع به علت تفاوت های زیاد فنی به ویژه طراحی بیرونی خودرو در کلاس های مختلف است.
از سوی دیگر سازمان امور مالیاتی در اجرای مواد 42 و 43 قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب اردیبهشت ماه امسال بهای فروش انواع خودرو های تولید داخل و مجموع ارزش گمرکی و حقوق ورودی انواع خودروهای وارداتی که مبنای محاسبه مالیات و عوارض موضوع مواد ذکر شده همچنین حق ثبت موضوع ماده 123 اصلاحی قانون ثبت قرار می گیرند را در قالب چهار جدول مجزا اعلام کرده است. این جداول شامل بهای فروش و مالیات نقل و انتقال خودروهای تولید داخل، مجموع ارزش گمرکی و حقوق ورودی و مالیات نقل و انتقال خودرو وارداتی، بهای فروش، مالیات و عوارض شماره گذاری و عوارض سالانه خودروهای تولید داخل، مجموع ارزش گمرکی و حقوق ورودی، مالیات و عوارض شماره گذاری و عوارض سالانه خودروهای وارداتی است.
در چنین شرایطی خودروسازان داخلی با استفاده از بازار انحصاری و تسلط بر دولت تلاش خواهند کرد تا انحصار موجود را همچنان در اختیار خود قرار دهند. حال آ نکه واردکنندگان خودرو امیدوارند با وضع تعرفه 75 درصدی برای سال آینده و حذف سهمیه بندی بنزین نسبت به حفظ بازار خود اقدام کنند.
این در حالی است که امسال یکی از بهترین دوره های بازار برای واردات خودرو رقم خورده است به طوری که طی 9 ماهه ابتدای امسال 44 هزار و 200 دستگاه خودرو وارد کشور شده است و بیشترین میزان واردات مربوط به شهریورماه امسال بوده که طی آن هشت هزار و 700 دستگاه خودرو وارد کشور شده است.