نتیجه دعاوی مطرح ایران و امریکا برای ایرانیان چه بوده است ؟!!

سرنگونی هواپیمای مسافربری ایران توسط آمریکا

(تغییر مسیر از پرواز شماره ۶۵۵ ایران ایر)

در بی‌طرفی این مقاله یا بخش اختلاف نظر وجود دارد. لطفاً به گفتگوهای صفحهٔ بحث مراجعه کنید.

EP-IBU

پرواز مسافربری شماره ۶۵۵ شرکت هواپیمایی ایران ایر با شناسه 'IR655' از بندر عباس به مقصد دبی در تاریخ ۱۲ تیر ۱۳۶۷ (۳ ژوییه ۱۹۸۸ میلادی) در حرکت بود که با شلیک موشک هدایت شونده کروز از کشتی جنگنده یو اس. اس. جک وینسنس متعلق به نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا بر فراز خلیج فارسسرنگون شد و تمامی ۲۹۰ مسافر آن که شامل ۴۶ مسافر غیر ایرانی و ۶۶ کودک بودند، جان باختند.

فهرست مندرجات  [نهفتن] ۱ شرح رویداد ۲ ساعت شمار ۲.۱ ساعت ۱۰ صبح (بندرعباس) ۲.۲ ساعت ۱۰:۲۲ دقیقه (خلیج فارس) ۳ گزارش گروه حقیقت یاب ایکائو ۴ ادعاهای رسمی دولت آمریکا مبنی بر غیرعمدی بودن ماجرا و دلایل رد آن ۴.۱ ادعاهای دولت آمریکا ۴.۲ امکان پیش گیری ۵ نظرات مخالف بعضی کارشناسان نظامی آمریکا ۶ بعد از فاجعه ۷ جستارهای وابسته ۸ پانویس ۹ منابع

[ویرایش]شرح رویداد

محل سرنگونی هواپیمای مسافربری ایران در خلیج فارس

[ویرایش]ساعت شمار

یکشنبه ۱۲/۳/۱۳۶۷بندرعباس.

هواپیمای ایرباس A300 متعلق به هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران در فرودگاه بندرعباس به زمین نشست و طبق برنامه پیش‌بینی شده, قرار بود این هواپیما با شماره پرواز ۶۵۵ با دویست و نود سرنشین (۱۵۶ مرد، ۵۳ زن، ۶۶ کودک (۵۷ کودک ۲ تا ۱۲ ساله و ۸ کودک زیر دو سال )و ۴۶ نفر با ملیتهای یوگسلاو، پاکستانی،هندی، عرب و ۱۶ خدمه پروازی) در ساعت ۱۰ صبح به مقصد دوبی پرواز کند.^[۱][۲][۳]

ناوجنگی آمریکایی «وینسنس» در تاریخ هفتم خرداد از بندر سن دییگو وارد خلیج‌فارس شده بود. «ایچنرمارک» قلب این رزم‌ناو به شمار می‌رفت. وظیفه اصلی آن، کشف هدفهای پرنده، اعم از موشک، هواپیما و پردازش اطلاعات، تعقیب صدها هدف به طور هم‌زمان و کنترل آتش آنها بود، هم‌چنین این رزم‌ناو به موشک‌های زمین به هوا با برد ۴۰۸ کیلومتر نیز مجهز بود.

[ویرایش]ساعت ۱۰ صبح (بندرعباس)

هواپیمای جمهوری اسلامی ایران پرواز 655 با ۱۵ دقیقه تأخیر در ساعت ۱۰:۰۵ از برج مراقبت فرودگاه بندرعباس تقاضای پرواز کرد، مدت پرواز تا دوبی ۳۰ دقیقه و حداکثر ۱۴هزار پا تعیین شد. در ساعت ۱۰:۱۷ دقیقه، هواپیمای ایرباس A300 به پرواز درآمد. دقایق نخستین پرواز و مراحل اوج‌گیری تا ارتفاع ۱۲هزارپایی مطابق طرح پرواز انجام شد و خلبان به طور پیوسته با برج مراقبت فرودگاه بندرعباس و مرکز کنترل راههای هوایی ایران و امارات تماس داشت.

چند لحظه پیش از ورود هواپیمای ایرباس A300 به منطقه کنترل هوایی امارات، در محلی به نام «مولبیت‌»، خلبان به مرکز کنترل هوایی کشور اطلاع داد که قصد دارد به ۱۴هزار پایی صعود کند.

[ویرایش]ساعت ۱۰:۲۲ دقیقه (خلیج فارس)

در این لحظه ناو وینسنس که خود را به بهترین و نزدیکترین موقعیت رسانده بود، به دستور ناخدا «ویل راجرز»، فرمانده ناو، موشک استاندارد ۲ به سوی پرواز ۶۵۵ شلیک کرد. ناگهان هواپیما از صفحه رادارهای زمینی محو شده و در آبهای خلیج فارس سقوط کرد. با عدم اطلاع از سرنوشت هواپیما، برج مراقبت فرودگاه بندرعباس، در تماس با دوبی، پیگیر سرنوشت پرواز ۶۵۵ شده ولی آنها اظهار بی‌اطلاعی کردند. بلافاصله ستاد تأمین استان هرمزگان وضعیت اضطراری اعلام و فعالیت خود را آغاز کرد. با شناسایی دقیق محل سقوط، بالگردها و شناورها به موقعیت ۲۶ و ۴۲ عرض شمالی و ۵۶ درجه و ۳ دقیقه طول شرقی منتقل شدند.

بلافاصله پس از این واقعه، مقامات آمریکایی اعلام کردند که یک فروند هواپیمای اف-۱۴ جمهوری اسلامی ایران را مورد هدف قرارداده‌اند. پس از روشن شدن نوع هواپیما، آمریکاییها ادعا نمودند در این مورد مرتکب اشتباه شده‌اند، اما شواهد بعدی این نظر آنان را مردود جلوه داد. مقامات نظامی آمریکا اعلام کردند که هواپیمای ایرباس در خارج از دالان هوایی پرواز می‌کرده و رزم‌ناو آمریکایی نیز هفت‌بار اخطار رادیویی برای هواپیمای ایران مخابره کرده ولی جوابی دریافت نکرده‌است.

موشک پرتابی به جلوی وینسنس در رزمایش سال ۱۳۶۶ در خلیج فارس (از همین نوع موشک برای سرنگونی هواپیمای ایران استفاده شد)

کاپیتان کارلسون، فرمانده سابق ناو سایدز در این مورد معتقد است که ایرباس ایرانی علاوه بر علائمی که مبنی بر غیرنظامی بودن خود می‌فرستاده با سرعتی کم در حال اوج گرفتن بود و حتی اگر در چنین شرایطی نیز آن را به عنوان یک جت اف ۱۴ شناسایی می‌کردند باز من تردید دارم که یک هواپیمای اف ۱۴ می‌توانست تهدید سطحی را متوجه ناو وینسنس یا سایدز یا هر شناور دیگری کند. اپراتورهای رادار ناو هواپیمابر فورستال نیز هواپیمای مزبور را به عنوان یک هواپیمای بازرگانی شناسایی کردند. جت‌های جنگنده اف ۱۴ مستقر بر روی ناو فورستال می‌توانستند در صورتی که کاپیتان راجرز درخواست می‌کرد، با شناسایی چشمی هواپیمای ایرانی از فاصله نزدیک از غیرنظامی بودن آن اطمینان حاصل کنند، ولی زمان برای این کار هم سپری شد.

[ویرایش]گزارش گروه حقیقت یاب ایکائو

هواپیمای ایرباس A300 متعلق به هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران در ساعت ۱۰:۱۷ به وقت محلی با حدود بیست دقیقه تأخیر از فرودگاه بندرعباس به مقصددوبی برخاست. در ساعت ۱۰:۲۴ خلبان هواپیما گزارش داد که هواپیما به ارتفاع ۳۶۰۰ متری رسیده است. هواپیما در ساعت ۱۰:۲۸ دقایقی بعد هواپیما در ارتفاع بیش از چهار هزار متری با موشک زمین به هوای رزمناو ونسان سرنگون شد. در جلسه فوق العاده شورای ایکائو (سازمان بین‌المللی هواپیمائی کشوری) در روز ۱۴ ژوئیه ۱۹۸۸ تصمیم گرفته شد که یک تیم حقیقت یاب برای بررسی عواملی که منجر به نابودی هواپیما شده است، تشکیل شود. نمایندگان ایران و آمریکا آمادگی خود را برای همکاری با تیم تحقیق اعلام کردند. در گزارش این کمیته در مورد اتفاقات منجر به سرنگونی آمده است:

هفت دقیقه پس از بلند شدن از فرودگاه بندر عباس، ۱۱ مورد اخطار از سوی کشتیهای جنگی ایالات متحده به هواپیمای ایرانی اعلام شد. ۷ مورد توسط ناو جنگی ونسان بر روی فرکانس ۲۴۳ مگاهرتز، یک اخطار توسط ناو سایدز بر روی همین فرکانس و ۳ اخطار دیگر بر روی فرکانس اضطراری ۱۲۱/۵ مگاهرتز به هواپیمای ایرباس داده شد. از این ۱۱ مورد، ۷ مورد بر روی طول موج ۲۴۳ مگاهرتز بود که مخصوص هواپیمای نظامی است و ایرباس تجهیزات لازم برای شنیدن آن‌ها را نداشت (طبق دستور ایران ایر همه هواپیماها باید در مدت پرواز در منطقه خلیج فارس بر روی فرکانس ۱۲۱/۵ مگاهرتز به گوش باشند). در این هنگام بحث زیادی میان بخشهای اطلاعات جنگی سه ناو آمریکایی ونسان، مونتگمری و سایدز درگرفت. گزارش تیم تخصصی ایکائو مشخص می‌کند که در دقایق آخر حمله به هواپیما، عده‌ای هواپیما را یک هواپیمای مسافری و عده‌ای دیگر یک هواپیمای جنگی مهاجم تلقی نمودند. دو دقیقه بعد کارکنان مرکز گزارشی را مبنی بر اینکه هواپیمای مزبور اف-۱۴ می‌باشد، دریافت کردند. در همین حال کارکنان ناو سایدز فریاد زدند: هواپیما تجاری است، صبرکنید. در همین زمان یکی از افسران ونسان نیز گفته است که هواپیما احتمالا تجاری است. در همان حالی که گفتگوهای میان ۳ ناو ادامه داشه ناخدای ونسان تصمیم می‌گیرد که موشک خود را پرتاب کند.^[۴]

از مسائل دیگری که در این گزارش به آن اشاره نشده بود ارتباط میان مسئولان پروازهای کشوری و واحدهای نظامی است. ضمیمه ۱۱ معاهده شیکاگو (که هر دو کشور ایران و آمریکا به آن ملحق شده اند) به ارتباط مسئولان خدمات ترافیک هوایی و واحدهای نظامی اشاره کرده است.

[ویرایش]ادعاهای رسمی دولت آمریکا مبنی بر غیرعمدی بودن ماجرا و دلایل رد آن

[ویرایش]ادعاهای دولت آمریکا

دولت ایالات متحده آمریکا معتقد است که ناو ونسان به اشتباه هواپیمای مورد نظر را یک هواپیمای جنگی تشخیص داده و برای دفاع از خود به سوی آن شلیک نمود. فرودگاه بندر عباس در آن هنگام به طور دوگانه برای هواپیماهای نظامی و مسافری مورد استفاده قرار می‌گرفت و هواپیماهای اف-۱۴ تام کت ایرانی این فرودگاه را مرکز عملیاتی خود قرار داده بودند. به همین جهت هر هواپیمایی که از بندرعباس پرواز می‌کرد به طور خودکار هواپیمای دشمن فرض می‌شد مگر آن که خلافش ثابت شود. هیچ سیستم هشدار هوایی نیروی هوایی و یا هواپیمای اکتشافی در منطقه وجود نداشت، بنابراین کشتی برای تصمیم‌گیری تنها به وسایل ارتباطی و درک غریزی خود متکی بود.

نماینده ایالات متحده در سازمان بین‌المللی هواپیمائی در جلسه فوق‌العاده شورای ایکائو گفته بود که در روزهای دوم و سوم جولای منطقه خلیج فارس بسیار ناامن بود و کشتی‌های مختلفی از جمله یک کشتی پاکستانی و یک کشتی لیبریایی مورد حمله قرار گرفته بودند. در همان روز یک هواپیمای اف-۱۴ ایران از فرودگاه بندرعباس پرواز کرده بود و قصد حمله به کشتی آمریکایی را داشت. با توجه به اخطارهای مکرری که بی پاسخ مانده بود، فرمانده مزبور برای دفاع از کشتی خود در برابر خطر احتمالی دست به حمله زده بود.^[۵]

در گزارش نهایی هیئت حقیقت‌یاب پنتاگون به سرپرستی دریادار ویلیام فوگارتی علت وقوع حادثه فشار روانی ناشی از قرار گرفتن در وضعیت جنگی برای نخستین بار اعلام شد و تصدیق شد که هواپیمایایرباس در خطوط هوایی تجاری بین‌المللی پیش‌بینی شده پرواز می‌کرده و در زمان حادثه در ارتفاع دوازده هزار پایی (بیش از ۳۵۰۰ متر) قرار داشت و از لحظه پرواز به روند صعودی خود ادامه داده بود.^[۶] دولت آمریکا هیچگاه مسئولیت وقوع حادثه را برعهده نگرفت و غرامت قربانیان حادثه و بازماندگان و دولت ایران را تحت عنوان پرداخت بلاعوض پذیرفته و بر این نکته که ناخدای ناو جنگی چون خود را در معرض خطر می دید از خود دفاع نموده است، تأکید کرد.

[ویرایش]امکان پیش گیری

ناو ونسان می‌توانست که با ارسال علائم هشدار دهنده بر روی گیرنده‌های خودکار رادیویی فرمانده هواپیما را متوجه این امر کند که با او صحبت می‌شود (نه یک هواپیمای دیگر) البته استفاده از این علائم معمول نیست.^[۷]

[ویرایش]نظرات مخالف بعضی کارشناسان نظامی آمریکا

کاپیتان دیوید کارلسون فرمانده ناو سایدز در این مورد نظر دیگری دارد. به اعتقاد او هیچ راهی وجود نداشته که خلبان ایرباس ایرانی بداند که بر روی ناحیه‌ای پرواز می‌کند که فرمانده یک ناو آمریکایی تصمیم می‌گیرد با چند قایق کوچک تندرو وارد زورآزمایی شود. کارلسون اضافه می‌کند:

«

من اعتقاد دارم که چنانچه وینسنس با قایق‌های تندرو درگیر نمی‌شد، در شرایطی قرار نمی‌گرفت که علائم رسیده از یک هواپیمای مسافربری را به عنوان یک جت جنگنده تلقی کند و ما امروز درباره این حادثه سخن نمی‌گفتیم‌.

»

دریادار بازنشسته یوچین لاروک از مرکز اطلاعات دفاعی نیز با اظهار نظری مشابه می‌گوید:

«

ناو وینسنس اصولاً نمی‌بایست برای عملیات به خلیج فارس اعزام می‌شد. ما در حال جنگ با ایران نبودیم و هیچ اعلان جنگی میان دو کشور وجود نداشت. هواپیمای ایرانی در یک محدوده هوافضای بین‌المللی بر فراز آب‌های بین‌المللی بود و آمریکا حق نداشت آن را برای هر هواپیمای مشکوک یا غیرمشکوک منطقه جنگی اعلام کند، زیرا رسماً با ایران در حال جنگ نبود. دلیلی هم وجود نداشت که ایرباس ایرانی به پیام‌های هشدار ما پاسخ دهد.

»

دریادار بازنشسته، یوجین کارول پیرامون عواملی که موجب تصمیم‌گیری اشتباه و سرنگون‌سازی ایرباس ایرانی شد، معتقد است که حادثه هدف قرار گرفتن ناو یواس‌اس استارک به وسیله یک جت جنگندهعراقی چند ماه پیش از آن، و عدم اتخاذ تدابیر دفاعی کافی و به موقع از سوی خدمه استارک به تصور آنکه خلبان عراقی آنها را هدف قرار نخواهد داد، نوعی فشار عصبی را برای خدمه وینسنس به وجود آورده بود.

ذهنیت ناخدای کشتی این بوده که با تهدیدی روبه‌رو است و قبل از دیر شدن می‌بایست درباره اقدامی مقتضی تصمیم گیرد. کاسپار واینبرگر، وزیر دفاع وقت ایالات متحده نیز با ابراز نظری مشابه می‌گوید:

«

کمبود وقت از لحظه‌ای که هواپیما به عنوان هدفی تهدید کننده شناسایی شد تا زمانی که خدمه باید تصمیم به شلیک یا عدم شلیک به آن را می‌گرفتند، موجب شتابزدگی در اخذ تصمیم شد.

»

دریادار کارول در ادامه سخنان خود تاکید می‌کند که کاپیتان راجرز هرگز ایرباس ایرانی را ندیده بود، او تنها علائم الکترونیکی و اطلاعات نقل قول شده به وسیله خدمه‌اش را برای تصمیم‌گیری نهایی در اختیار داشت که روشن است اطلاعاتی اشتباه و نادرست بود. در مقابل کاپیتان کارلسون، ضمن آنکه تائید می‌کند، راجرز بر پایه اطلاعاتی که در اختیارش گذاشته شده بود تصمیم به سرنگون سازی ایرباس ایرانی گرفت، این سئوال را مطرح می‌کند که چرا اطلاعات مذکور اینچنین و تا این حد اشتباه بوده‌است.

جان مک‌کین، سناتور جمهوری‌خواه از ایالت آریزونا و خلبان سابق نیروی دریایی و اسیر جنگی سابق در ویتنام که عضو کمیسیون تحقیق پیرامون حادثه سرنگون سازی ایرباس ایرانی نیز بود، عقیده دارد:

«

ترکیب تکنولوژی پیشرفته و خطای انسانی تصمیم گیرندگان کم‌تجربه، خطرناکترین سناریو ممکن را به وجود می‌آورد. زیرا بدون در اختیار داشتن توانایی «سیستم اجیس» که ناو وینسنس دارای آن بود، مسلماً با عواقبی که دچار آن شد، مواجه نمی‌شد.

»

کاپیتان کارلسون با تائید این نظر تاکید می‌کند، وقتی که به اندازه کافی روی کیفیت آموزش و تمرین شرایط خاص، نظیر آنچه در ۳ ژوییهٔ ۱۹۸۸ رخ داد، تاکید نداشته باشیم و آدم‌های آموزش ندیده را مسئول کار با سیستم‌های بسیار پیچیده و مرگبار سازیم، شرایط بسیار خطرناکی پدید می‌آید.

دیوید ایونز، مفسر نظامی شیکاگو تریبیون نیز معتقد است که سیستم شناسایی و هدایت آتش ناو وینسنس، در آن روز سوم ژوییه، روی کنترل خودکار نبود و خطای انسانی و قضاوت نادرست موجب سرنگونی ایرباس ایرانی شده و چنانچه کنترل در حالت اتوماتیک بود، دلیلی برای اشتباه در شناسایی هواپیما وجود نداشت و این فاجعه انسانی رخ نمی‌داد. به عقیده ایونز، برگزاری یک دادگاه نظامی برای ناخدا راجرز و عملکرد او در حادثه سرنگون کردن یک جت مسافربری با ۲۹۰ سرنشین بی گناه امری عادلانه محسوب می‌شد، ولی ایالات متحده در مقابل دیدگان ایرانیان، در پایان خدمت راجرز به وی مدال اعطا کرد و هیچکدام از خدمه وینسنس تحت پیگرد قانونی قرار نگرفتند.

[ویرایش]بعد از فاجعه

• هیچ‌کدام از خدمه جنگی ناو وینسنس تحت پیگیرد قرار نگرفتند و حتی فرمانده ناو نیز در پایان خدمت خود مدال گرفت.^[۸]

• دولت آمریکا مبلغ ۵۵ میلیون دلار به خانواده‌های قربانیان و نیز مبلغ ۴۰ میلیون دلار برای غرامت ناشی از سقوط هواپیمای مسافربری پرداخت. این مبالغ به طور داوطلبانه و بدون قبول مسئولیت حادثه پرداخته شد.^[۹]

[ویرایش]جستارهای وابسته

• پرواز شماره ۰۰۷ (هواپیمایی کره جنوبی)
• ایرانی‌ستیزی

[ویرایش]

عملیات آخوندک

عملیات آخوندک
بخشی از جنگ ایران و عراق
ناوچه ایرانی سهند - آی.اس سهند (۷۴) بعد از آنکه مورد اصابت بمبهای هواپیماها و کشتیهای آمریکایی قرار گرفت
زمان: ۱۸ آوریل, ۱۹۸۸ (میلادی) مکان: خلیج فارس نتیجه: پیروزی نیروی دریایی آمریکا علت جنگ: مورد اصابت قرار گرفتن ناوچه موشک انداز ساموئل بی رابرتز توسط مین دریایی ایرانی
جنگندگان
نیروی دریایی آمریکا	نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران
نیروها
یک ناوهواپیمابر یک واحد آبی خاکی چهار ناوشکن یک ناو موشک انداز سه ناوچه	دو ناوچه یک قایق توپ دار شش قایق تندرو (تخمین) دو هواپیمای اف-۴ دو سکوی نفتی
تلفات
یک هلیکوپتر سقوط کرد دو تفنگدار کشته شدند (خلبان)	یک ناوچه غرق شد یک قایق توپدار غرق شد سه قایق تندرو غرق شدند یک ناوچه آسیب دید دو سکوی نفتی آسیب دیدند
Cited by United States Naval Academy Prof. Craig L. Symondsas being decisive in establishing U.S. naval superiority.

عملیات آخوندک (به انگلیسی: Operation Praying Mantis) حمله نیروی دریایی آمریکا به دو سکوی نفتی ایران در اواخر جنگ ایران و عراق است که به تلافی برخورد ناوچه آمریکایی ساموئل بی. رابرتز (به انگلیسی: USS Samuel B. Roberts) به یک مین دریایی رها شده از کشتی مین‌گذار ایران ارجانجام گرفت. به دنبال این حمله نیروی دریایی دو کشور با یکدیگر درگیر شدند که خسارات فراوانی به نیروهای ایران وارد آمد.

فهرست مندرجات  [نهفتن] ۱ شرح نبرد ۲ وقایع بعد از نبرد ۳ دیوان دادگستری بین‌المللی ۴ جُستارهای وابسته ۵ منابع ۶ پیوند به بیرون

[ویرایش]شرح نبرد

در ۱۸ آوریل ۱۹۸۸ نیروهای آمریکایی با چندین گروه سطحی جنگ را آغاز کردند، بعلاوه نیروی هوایی از ناو هواپیمابر انترپرایز (به انگلیسی: USS Enterprize)، عملیات با هماهنگی دو گروه سطحی آغاز شد، یک گروه به همراه دو ناوشکن و یک واحد تدارکاتی آبی خاکی به سکوی نفتی ساسانحمله کردند، گروه دیگر که در برگیرنده یک ناو موشک انداز و دو ناوچه بود به سکوی نفتی سیری حمله کردند، تفنگداران نیروی دریایی از شاخه واکنش سریع به سکوی نفتی ساسان حمله کردند و به جمع آوری مدارک و کارگزاری مواد منفجره جهت از کار انداختن آن پرداختند.

نیروی دریایی آمریکا در حال بازرسی ادوات جنگی دریایی ایران بر روی سکوی نفتی ساسان

ایران با اعزام قایق‌های تندروی بوگهامار و حمله به چندین هدف متفاوت در خلیج فارس به این حمله پاسخ گفت، شامل کشتی تدارکاتی با پرچم آمریکا و یک کشتی با پرچم پاناما، بعد از این حمله هواپیماهای A-6E با راهنمایی ناوچه‌های آمریکایی به سمت قایقهای تندرو هدایت شدند، هواپیماها با رها کردند بمب‌های راکی کلاستر (به انگلیسی: Rockeye Cluster) بر روی قایق‌های تندرو باعث غرق شدن یکی و آسیب‌دیدن چندی دیگر شدند که بعد از خسارت دیدن به جزیره ابوموسی پناه بردند.

برخورد با وارد شدن جوشن، قایق توپ دار کلاس کمان، ادامه پیدا کرد، جوشن اقدام به پرتاپ موشکهای هارپون (به انگلیسی: Harpoon missle) خود به‌سوی وین رایت (به انگلیسی: USS Wainwright) کرد که این عمل با پرتاب چهار موشک استاندارد (به انگلیسی: Standard missle) از سوی سیمپسون (بهانگلیسی: USS Simpson) پاسخ داده شد و در همین حین وین رایت هم با پرتاپ دو موشک استاندارد این حمله را ادامه داد، این حمله سازه اصلی کشتی ایرانی را منهدم کرد ولی باعث غرق شدن فوری آن نشد، ‌بیگلی (به انگلیسی: USS Bagley) هم یک فروند از هارپون‌های خود را به سمت آن شلیک که البته به هدف نخورد، سه کشتی با نزدیک شدن به جوشن اقدام به غرق کردن آن با استفاده از آتشبار توپخانه کردند.

در این حین دو فروند اف-۴ نیروی هوایی به وین رایت نزدیک شدند، که با پرتاپ چند فروند موشک استاندارد از منطقه فراری شدند.

نبرد ادامه پیدا کرد هنگامی که ناوچه سهند که از بندر عباس حرکت کرده بود وارد کش مکش با چندین واحد سطحی نیروهای دریایی آمریکا شد، ناوچه به‌وسیله هواپیماهای اینترودر(به انگلیسی: Intruder A-۶es) که مشغول گشت زنی مراقبتی برای جوزف استراس (به انگلیسی: Uss joseph struss) بودند ردیابی شد.

ناوچه سهند چندین موشک به سمت هواپیماهای اینترودر شلیک کرد که هواپیماها با دو موشک هارپون و چهار بمب هدایت شونده لیزری اسکیپر (بهانگلیسی: Laser-guided skipper bombs) پاسخ دادند، جوزف استراس هم یک موشک هارپون به آن اضافه کرد، اغلب، اگرنه تمام سلاح‌های شلیک شده با کشتی ایرانی برخورد کرد، شعله‌های آتش از روی عرشه سهند به آسمان سر کشید و به تدریج به مخزن کشتی (به انگلیسی: Magazine) رسید که باعث انفجاری شد که این انفجار به غرق شدن کشتی کمک کرد.

ناوچه سهند در حال سوختن بعد از حمله در تاریخ ۱۸ آوریل سال ۱۹۸۸ میلادی

با وجود غرق شدن سهند یکی از پیشرفته‌ترین کشتی‌های ناوگان ایران، ایرانی‌ها همچنان به نبرد ادامه دادند، کمی بعدتر در همان روز، خواهر خوانده سهند، ناوچه سبلان وارد معرکه شد و با آتش چند فروند موشک زمین به هوا به اینترودر‌ها آن‌ها را مورد حمله قرار داد. که اینترودر با پرتاپ یک بمب هدایت شونده لیزری بر روی سبلان کشتی را به طور کامل از کار انداخت به طوری که حتی قادر به حرکت هم نبود، که البته بعداً به‌وسیله یدک‌کش‌های ایرانی به بندر عباسبازگردانده شد، در این حین مقامات ارشد در واشنگتن که در جریان امور بودند به واحدهای آمریکائی دستور دادند که نبرد را ترک کنند. فرمانده اول ناوچه سهند ناخدا بهروز شاهرخ فر و فرمانده دوم ناخدا علی‌رضایی بود.

[ویرایش]وقایع بعد از نبرد

با اتمام عملیات واحدهای ناوگان آمریکا خسارات فراوانی به نیروی دریایی ایران و تجهزات استراق سمع بر روی دو سکوی نفتی ایرانی وارد کردند، سبلان البته در ۱۹۸۹ تعمیر شد و از آن زمان تا کنون به روز شده‌است و کماکان در خدمت نیروی دریای جمهوری اسلامی ایران قرار دارد، آسیب رسیده به سکوهای نفتی هم همچنین تعمیر شد و کماکان در خدمت هستند.

آمریکائی‌ها در این عملیات دو تن از خلبانان بالگرد کبری توپدار خود را از دست دادند. کبری ٫ از متعلقات ترینتون (به انگلیسی: USS Trenton) بود که در هنگام پرواز در اطراف وین رایت در ۱۵ مایلی جنوب غربی جزیره ابوموسی کمی بعد از تاریکی سقوط کرد، جسد دو خلبان آن به‌وسیله غواصان نیروی دریایی در ماه می‌پیدا شد، بدنه بالگرد هم کمی بعدتر در آن ماه از آب بیرون کشیده شد، منبع رسمی نیروی دریایی گفته‌اند که هیچ نشانه‌ای از برخورد بر روی بدنه بالگرد به چشم نخورده‌است و احتمالاً بالگرد در حال مانور برای فرار از آتش نیروهای ایرانی سقوط کرده‌است.

ساموئل بی. رابرتز در حال جابجایی بعد از مورد اصابت قرارگرفتن

یک ماه بعد ناو موشک‌انداز وینسنز (به انگلیسی: USS Vincennes) برای مراقبت برای خروج ساموئل بی رابرتز و افزایش توان نظامی آمریکا بعد از درگیری‌های متناوب با ایران به منطقه احضار شد. تنش فوق‌العاده باعث شد تا خدمه وینسنز به‌سمت هواپیمای پرواز شماره ۶۵۵ ایران ایر در یک پرواز تجاری عادی شلیک کنند، که باعث کشته شدن ۲۹۵ نفر سرنشینان غیرنظامی و خدمه این هواپیما در ۳ ژوئیه شد. بر اساس گفته‌های دولت آمریکا، ایرباس ایرانی با یک هواپیمای اف-۱۴ در حال حمله اشتباه گرفته شد، دولت ایران هرچند، بر این مدعا تاکید دارد که وینسنز با علم بر اینکه هواپیمای غیرنظامی است آن را مورد هدف قرار داده‌است.

عملیات آخوندک یکی از ۵ عملیاتی است که پروفسور سیمونز در کتاب تصمیم در دریا به عنوان برتری مطلق نیروی دریای آمریکا از آن نام برده‌است.

[ویرایش]دیوان دادگستری بین‌المللی

در ۶ نوامبر ۲۰۰۳ دیوان دادگستری بین‌المللی ادعای ایران برای دریافت خسارت تحت این عنوان که ایالات متحده پیمان دوستی دو کشور در سال ۱۹۵۵ را زیر پا گذاشته را رد کرد. این دادگاه همچنین ادعای بر عکس ایالات متحده مبنی بر خیانت ایران به پیمان فوق را رد کرد.

[ویرایش]جُستارهای وابسته

• عملیات اراده جدی
• عملیات کمانگیر چابک
• پرواز شماره ۶۵۵ ایران ایر
• عملیات فرصت برجسته
• عملیات یخچال شکننده

[ویرایش]منابع

• ویکی‌پدیای انگلیسی
• کتاب نیروی دریای ایالات متحده
• ویدئو تهیه شده توسط ستاد امور عمومی نیروی دریایی ارتش آمریکا در ۳۰ آوریل ۱۹۸۸
• خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران
• http://www.hamshahrionline.ir/print-105541.aspx

[ویرایش]پیوند به بیرون

در ویکی‌انبار منابعی در رابطه باعملیات آخوندک موجود است.

• تصاویری از عملیات آخوندک
• حقایق ناگفته از جنگ ایران و عراقیکشنبه 1389/05/10 10:28 AM
  جنگ عراق با ایران که در ایران با نام‌های دفاع مقدس، جنگ تحمیلی، و جنگ هشت‌ساله، و نزد اعراب با نام‌های قادسیه صدام و جنگ اول خلیج فارس

  
  

  عملیات‌های آمریکا

  عملیات	تاریخ عملیات	منطقه نبرد	نیروهای عمل کننده	نتایج عملیات
  عملیات آخوندک	۱۸ آوریل ۱۹۸۸	خلیج فارس	نیروی دریایی آمریکا	غرق شدن ناوچه سهند و جوشن و ۳ قایق تندرو و آسیب ناوچه سبلان و سکوهای نفتی ساسان و سیری ایران، انهدام یک بالگرد کبری و مرگ دو خلبان آمریکا.
  عملیات اراده جدی	۲۴ جولای ۱۹۸۷	خلیج فارس	نیروی دریایی آمریکا	آسیب یک تانکر آمریکایی و ۱۸ تن، و اجرای عملیات‌های فرصت برجسته وکمانگیر چابک در پی آن.
  عملیات فرصت برجسته		خلیج فارس	نیروی دریایی آمریکا	کشته شدن ۵ تن و اسارت ۲۶ تن ایرانی
  عملیات کمانگیر چابک	۱۹ اوت ۱۹۸۷	خلیج فارس	نیروی دریایی آمریکا	آسیب ۲ سکوی نفتی ایران، زخمی شدن ۱۸ آمریکایی
  عملیات یخچال شکننده	۱۹۸۷ - ۱۹۸۸		نیروی هوایی امریکا
  عملیات ثابت قدم		کشورهای جهان	وزارت امورخارجه امریکا	توافق برای جلوگیری از فروش غیرمستقیم تسلیحات امریکایی به ایران توسط هم‌پیمانان امریکا

  
  

  عملیات‌های اسرائیل

  عملیات	تاریخ عملیات	منطقه نبرد	نیروهای عمل کننده	نتایج عملیات
  عملیات اپرا	۷ ژوئن ۱۹۸۱	نیروگاه اتمی اوسیراک	نیروی هوایی اسرائیل	تکمیل عملیات اوسیراک متعلق نیروی هوایی ارتش ایران در انهدام کامل نیروگاه اوسیراک - موفقیت همکاری نیروهای اطلاعاتی اسرائیل و ایران

  
  

  
  

  ماجرای ایران-کنترا که به ماجرای مک‌فارلین و ماجرای ایران گیت نیز معروف است، به معامله تسلیحاتیایران با ایالات متحده آمریکا و اسرائیل از ۲۰ اوت ۱۹۸۵ تا ۴ مارس ۱۹۸۷ (۲۹ مرداد ۱۳۶۴-۱۳ اسفند ۱۳۶۵) باز می‌گردد. در این ماجرا آمریکا از طریق نفوذ ایران سعی در آزادسازی گروگانهای آمریکایی در لبنان کرد و در ازای آن برخی قطعات ادوات جنگی و نظامی را که به واسطه تحریم امکان فروش آنها به ایران نبود، در اختیار ایران قرار داد. پول فروش این تسلیحات بطور پنهانی به ضد انقلابیون نیکاراگوئه موسوم به کنترا داده می‌شد. اسرائیل نیز بخشی از معامله فروش تسلیحات به ایران را در دست گرفت و از این طریق سعی در شکست نخوردن ایران در مقابل جبهه متحد عربی مخالف اسرائیل داشت.
  

  فروش سلاح به ایران توسط اسرائیل

  بگفتهٔ سفیر آمریکا در تل آویو در گزارشی به وزارت امور خارجه آمریکا، در مدت جنگ ایران و عراق، اسرائیل بارها از ایران درخواستهایی برای خرید اسلحه دریافت کرد.^[۷] اسرائیل بسیاری از این درخواست ها را پاسخ گفت و به ایران تسلیحات فروخت.^[۸] یکی از مدارکی که این موضوع را تایید کند ادعای یک اسرائیلی به نام «ناهوم مانبار» است که گفته‌است که در طول جنگ ایران و عراق، اسلحه‌هایی را از طریق شرکت‌هابی لهستانی، به کشور ایران فروخته‌است. او بعدها به جرم فروش این تجهیزات به ایران توسط دولت اسرائیل در دادگاه مجرم و محکوم شناخته گردید.^{[۹][۱۰][۱۱]} مدارک و شواهدی بدست آمده حاکی از آن است که فروش این تسلیحات به ایران با موافقت و تایید آمریکاییها همراه بوده است. به عنوان مثال تنها در یک مورد الکساندر هیگ، نخستین وزیر امور خارجه آمریکا در دولت رونالد ریگان، اجازه فروش قطعات مجزای جنگنده را به دولت اسرائیل ابلاغ کرد.^[۱۲] از شروع جنگ تا پایان عملیات بیت‌المقدس، اسرائیل ۲۷ ملیون دلار تجهیزات نظامی به ایران فروخته است.

  
  

  برخی تسلیحات فروخته شده به ایران در این مدت عبارت بودند از^[۲۴]:

  • ۲۰۰۸ عدد موشک TOW
  • ۲۳۵ قطعه مورد نیاز برای موشکهای هاوک^[۲۵]
  • ۲۵۰ قطعه یدک تایر فانتوم اف-۴
  • ۳۶۰ تن قطعات و مهمات تانک ام-۶۰^{[۱][نیاز به ارجاع دقیقتر]}
  • قطعات اف-۱۴ و تعدادی موشک لانس، به ارزش ۱۳۵ میلیون دلار^[۲۶]

  ۴۵ قبضه توپ دور برد ۱۵۵ میلیمتری آمریکایی در سال ۱۳۶۴. با ورود اين توپها به نیروی زمینی ارتش، توان عملیاتی واحد توپخانه ارتش تا ۸۰ کیلومتر نیز می‌رسید. این توپها به نام توپهای اتریشی نامگذاری و توزیع شد

  
  

  روابط ایران و ژاپن

  با گذشت زمان متفاوت شد. آنان کمک‌های عمده‌ای به عراق نیز کردند. فروش شمار زیادی خودروی تویوتا بهایران، از کمک‌های آنان به ایران بود.

  
  

  روابط ایران و سوریه

  رییس جمهور وقت سوریه حافظ اسد در طی جنگ ایران و عراق به حمایت از ایران پرداخت به این صورت که یک خط لوله اصلی نفت عراق به مدیترانه را بست تا باعث کاهش درآمد صدام شود. در پی این اقدام سوریه، عراق نیز در اقدامی تلافی‌جویانه کمکهای مالی و نظامی خود را به مخالفان حضور نظامیان سوری در لبنان بیشتر کرد.

  
  

  روابط ایران و کره شمالی

  در طول جنگ ایران و عراق، کره شمالی عمده‌ترین فروشنده سلاح و تجهیزات نظامی به ایران بوده است.^[۱]ایران در طول چندین فروند جنگنده چینی را از طریق کره شمالی خریداری نمود.^[۲] در طول جنگ شهرها ایران با خرید موشکهای اسکاد از کره شمالی، عراق را وادار به متوقف کردن حملاتش به شهرهای ایران نماید.^[۳] در سال ۱۹۸۳ ۳۰۰ مستشار کره‌ای به ایرانیان آموش استفاده از تجهیزات نظامی ساخت شوروی را دادند

  
  

  لیبی و هند هم در طول جنگ از ایران پشتیبانی می کردند

  
  

  
  

[ویرایش]

عملیات اراده جدی

عملیات اراده جدی
بخشی از جنگ ایران و عراق
زمان: (۲۴ ژوئیه ۱۹۸۷ - ۲۶ سپتامبر ۱۹۸۸ ) مکان: خلیج فارس نتیجه: عملیات کمانگیر چابک و عملیات آخوندک علت جنگ: درخواست دولت کویت برای اسکورت نفتکش‌های این کشور از حمله ایران و عراق
جنگندگان
نیروی دریایی آمریکا	نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران
نیروها
یک ناو هواپیمابر یک واحد آبی خاکی چهار ناوشکن یک ناو موشک انداز سه ناوچه	چهار ناوچه چهار ناوچه سبک چندین کشتی مین‌گذار چندین قایق تندرو و موشک‌انداز

عملیات ارادهٔ جدی (به انگلیسی: Operation Earnest Will) عملیات ارتش آمریکا برای حفاظت از نفتکش‌های کویتی از حمله ایران و عراق در ۱۹۸۷ و ۱۹۸۸ در زمان جنگ نفت‌کش‌ها در اواخر جنگ ایران و عراق بود. این عملیات بزرگ‌ترین عملیات حفاظتی بعد از جنگ جهانی دوم بود

کشتی‌های جنگی آمریکایی در خلیج فارس یکی از قسمت‌های مشخص این عملیات بود. ولی هواپیماهای رادار-دار آواکس نیروی هوایی اطلاعات اصلی از حمله کننده‌های احتمالی را در اختیار کشتیهای تجاری و بالگردهای عملیات ویژه ارتش قرار می‌دادند در دسامبر ۱۹۸۶، دولت کویت از کابینهرونالد ریگان ریس جمهور وقت ایالات متحده تقاضا کرد تا نیروی دریای آمریکا را برای حفاظت از نفتکش‌های کویتی به خلیج فارس اعزام کند. به این دلیل که قوانین آمریکا استفاده از کشتیهای نیروی دریایی برای اسکورت دیگر کشورها با پرچم خارجی را ممنوع کرده است، ارتش این کشور این درخواست کویت را رد کرد. به نظر میرسد امکان حضور ناوگان اتحاد جماهیر شوروی و موافقت قیلی روس‌ها با اجاره دادن سه نفت کش به کویت^[۱]، سبب گردید تا آمریکا سرانجام با اعزام ناوگان خود برای حمایت از نفتکش‌های کویتی که اینک دوباره با نام آمریکایی ثبت شده بودند و پرچم آمریکا داشتند موافقت کند.

حتی قبل از عملیات اراده جدی مشخص شد که خلیج فارس چقدر می‌تواند ناامن باشد، در ۱۷ مه، هواپیمای جنگی عراقی دو موشک اگزوست (بهانگلیسی: Exocet) به سمت ناوچه موشک‌انداز استارک (به انگلیسی: USS Stark ) شلیک کرد که باعث کشته شدن ۳۷ و زخمی شدن ۲۱ نفر شد، منابع رسمی عراقی البته اذعان داشتند که حمله اشتباهی صورت گرفته است .

در اولین روز آغاز عملیات اراده جدی در ۲۴ ژولای ۱۹۸۷ ، نفتکش الرکاره (به انگلیسی: Al-Rekkare ) ، دوباره ثبت شده تحت اسم بریجتون (بهانگلیسی: Bridgeton ) ، با یک مین ایرانی برخورد کرد، که باعث آسیب دیدن این کشتی شد. در ۱۵ اوت تانکر آمریکایی شهر سی ایسله (بهانگلیسی: Sea Isle City ) مورد اصابت یک فروند موشک کرم ابریشم در حالی که در کویت لنگر انداخته بود شد که باعث زخمی شدن ۱۸ نفر شد. نیروی دریایی آمریکا در عملیات کمانگیر چابک با حمله و از بین بردن دو سکوی نفتی ایرانی به این حمله پاسخ داد . اراده جدی در این جا با عملیات فرصت برجسته در هم آمیختند ، عملیات عظیم مخفیانه در جهت توقف حمله ایرانیها به کشتی‌ها در خلیج فارس، نکته اوج عملیات در ۲۱ سپتامبر در حمله به کشتی ایرانی ایران ارج بود، کشتی ایرانی که برای مصارف مین گذاری تغییر داده شده بود، با استفاده از وسایل دید در شب ٫ خدمه هلیکوپتر توپدار ارتش متوجه شدند که کشتی ایرانی چندین مین را در دریا رها کرد٫بلافاصله با پرتاب چند راکت و استفاده از آتشبار به سمت آن حمله کردند، نیروهای ویژه بسرعت بر عرشه فرود آمدند و کشتی را مصادره کردند، تعدادی از ملوانان و خدمه که بعد از حمله به دریا پریده بودند نیز نجات داده شدند، روز بعد نیز کشتی در آبهای آزاد غرق شد.

[ویرایش]جستارهای وابسته

• عملیات آخوندک
• پرواز شماره ۶۵۵ ایران ایر
• عملیات یخچال شکننده