سه قوم آریایی در ایران
۱- به طور کلی ازمنه‌ی تاریخی ماد در ایران، از اواخر سده‌ی هشتم پیش از میلاد آغاز می‌گردد. در حوالی این قرن سه قوم آریایی نقاطی را در ایران اشغال کرده دولتهای ملوک الطوایفی تشکیل داده بودند: ۱- مادیها در مغرب ۲- باکتریها (باختریها) در مشرق و ۳- پارسیها در جنوب.مادیها مردمی آریایی نژاد بودند که در اواخر قرن هشتم یا ابتدای قرن هفتم پیش از میلاد دولت ماد را بنیاد نهادند. زمان ورود این قوم به ایران به درستی معلوم نیست، چنان که موقع در آمدن آریانها به این کشور در پرده‌ی ابهام قرار دارد.
۱- به طور کلی ازمنه‌ی تاریخی ماد در ایران، از اواخر سده‌ی هشتم پیش از میلاد آغاز می‌گردد. در حوالی این قرن سه قوم آریایی نقاطی را در ایران اشغال کرده دولتهای ملوک الطوایفی تشکیل داده بودند: ۱- مادیها در مغرب ۲- باکتریها (باختریها) در مشرق و ۳- پارسیها در جنوب.مادیها مردمی آریایی نژاد بودند که در اواخر قرن هشتم یا ابتدای قرن هفتم پیش از میلاد دولت ماد را بنیاد نهادند. زمان ورود این قوم به ایران به درستی معلوم نیست، چنان که موقع در آمدن آریانها به این کشور در پرده‌ی ابهام قرار دارد.
دیوکس که بود؟
۲- هرودوت می‌نویسد: یکی از اهالی خردمند ما به نام دیوکس (Deiokes) پسر فرورتیش (Phruortes) را هوای تحصیل اقتدار و سلطنت در سرافتاد. پس برای ارضاء حس جاه‌طلبی خود نقشه‌هایی طرح کرد. در آن روزگار مادها در دهات پراکنده ساکن و فاقد هرگونه حکومت مرکزی بودند و در نتیجه بی‌قانونی در سراسر خاک آنها رواج داشت. دیوکس که یکی از مردان برجسته‌ی ده خویش و معتقد به این اصل بود که بین ظلم و داد مبارزه‌ای همیشگی و ابدی وجود دارد، با جدیتی هر چه تمام‌تر به اجرای عدالت و بسط نصفت پرداخت. مردم ده که فضل و برتری او را مشاهده کرده بودند، وی را به عنوان داور اختلافات خود برگزیدند و او که از یک طرف به عدالت معتقد و از سوی دیگر طالب کسب قدرت بود، در این سِمَت چندان شرافت و درستکاری به کار برد و در نظر هموطنان از چنان اعتباری برخوردار شد، که توجه ساکنان سایردهات را نیز به خود جلب کرد. آنان که از دیرباز داوریهای دور از داد و آلوده به غرض و ستم آزارشان داده بود، با شنیدن آوازه‌ی امانت و صداقت دیوکس و بر حق بودن دواریهایش، دعاوی خود را نزد وی می‌بردند، تا بدانجا که جز او کسی مورد اعتمادشان نبود. بدین ترتیب مراجعات دیوکس روز به روز افزون‌تر می‌شد. پس از چندی دیوکس اظهار داشت که دیگر به شکایات رسیدگی نخواهد کرد، زیرا انجام این مهم وی را از پرداختن به کارهای شخصی باز می‌دارد. با انجام این کار، دزدی و تبهکاری و ستم و بیداد از سرگرفته شد و حتّی شدت و شیوعی بیش از پیش یافت. مادیها گرد هم آمده آهنگ آن کردند که برای سامان بخشیدن به کار ملک پادشاهی برگزینند، و به اتفاق نظر دادند که متصدی این مقام کسی جز دیوکس نباشد. دیوکس خواستار کاخ شاهی و گارد شخصی شد. مادیها در جایی که خود او نشان داده بود کاخی بر پا کرده (محل کاخ در اکباتان و به گفته‌ی پلی نوس مساحت آن هفت اسنا و یعنی نزدیک به یک مایل بود.) بوی اختیار دادند که خود نگهبانانی از میان افراد ملت برگزیند.
۲- هرودوت می‌نویسد: یکی از اهالی خردمند ما به نام دیوکس (Deiokes) پسر فرورتیش (Phruortes) را هوای تحصیل اقتدار و سلطنت در سرافتاد. پس برای ارضاء حس جاه‌طلبی خود نقشه‌هایی طرح کرد. در آن روزگار مادها در دهات پراکنده ساکن و فاقد هرگونه حکومت مرکزی بودند و در نتیجه بی‌قانونی در سراسر خاک آنها رواج داشت. دیوکس که یکی از مردان برجسته‌ی ده خویش و معتقد به این اصل بود که بین ظلم و داد مبارزه‌ای همیشگی و ابدی وجود دارد، با جدیتی هر چه تمام‌تر به اجرای عدالت و بسط نصفت پرداخت. مردم ده که فضل و برتری او را مشاهده کرده بودند، وی را به عنوان داور اختلافات خود برگزیدند و او که از یک طرف به عدالت معتقد و از سوی دیگر طالب کسب قدرت بود، در این سِمَت چندان شرافت و درستکاری به کار برد و در نظر هموطنان از چنان اعتباری برخوردار شد، که توجه ساکنان سایردهات را نیز به خود جلب کرد. آنان که از دیرباز داوریهای دور از داد و آلوده به غرض و ستم آزارشان داده بود، با شنیدن آوازه‌ی امانت و صداقت دیوکس و بر حق بودن دواریهایش، دعاوی خود را نزد وی می‌بردند، تا بدانجا که جز او کسی مورد اعتمادشان نبود. بدین ترتیب مراجعات دیوکس روز به روز افزون‌تر می‌شد. پس از چندی دیوکس اظهار داشت که دیگر به شکایات رسیدگی نخواهد کرد، زیرا انجام این مهم وی را از پرداختن به کارهای شخصی باز می‌دارد. با انجام این کار، دزدی و تبهکاری و ستم و بیداد از سرگرفته شد و حتّی شدت و شیوعی بیش از پیش یافت. مادیها گرد هم آمده آهنگ آن کردند که برای سامان بخشیدن به کار ملک پادشاهی برگزینند، و به اتفاق نظر دادند که متصدی این مقام کسی جز دیوکس نباشد. دیوکس خواستار کاخ شاهی و گارد شخصی شد. مادیها در جایی که خود او نشان داده بود کاخی بر پا کرده (محل کاخ در اکباتان و به گفته‌ی پلی نوس مساحت آن هفت اسنا و یعنی نزدیک به یک مایل بود.) بوی اختیار دادند که خود نگهبانانی از میان افراد ملت برگزیند.
آثار مادی به دست آمده در اکباتان همدان
بدین ترتیب دیوکس بر تخت شاهی نشست، سپس مردم را به بنای شهری بزرگ فرا خوانده. او از آنها خواست که قرارگاههای خود را ترک گویند و پایتخت تازه را مورد توجه اصلی خود قرار دهند. مادیها بدین کارنیز تن در داده شهری به نام اکباتان (که اکنون همدان خوانده می‌شود) بنا نهادند. شهر دارای هفت دیوار دایره‌ای تو در تو، هر دیوار از دیوار بعدی بلندتر و بارگاه شاه و خزائن وی در درون آخرین محوطه واقع شده بود، و محیط دیوارهای خارجی به دیوارهای آتن شباهت بسیار داشت. رنگهای دیوارهای هفت‌گانه‌ی مزبور به ترتیب سفید، سیاه، ارغوانی، آبی و نارنجی بود. از بام دو دیوار آخر، یکی را با سیم و دیگری را با زر مستور ساخته بودند. از آن پس دیوکس از بیم توطئه چینی اطرافیان، کوشش داشت کمتر در دسترس خویشان و نزدیکان خویش قرار گیرد.
دیوکس پس از پایان یافتن این مقدمات، با همان جدیت پیشین به بسط انصاف و گسترش داد پرداخت. دعاوی مردم نوشته و برای شاه فرستاد می‌شد و وی درباره‌ی آنها داوری کرده تصمیم خود را به صاحبانشان ابلاغ می‌کرد. علاوه بر این، پادشاه جاسوسان و خبر چینانی در سرتاسر قلمرو خویش داشت که گناهکاران را تعقیب و موجبات کیفر آنها را فراهم می‌آوردند. بدین ترتیب دیوکس مادیها را به صورت ملتی یگانه در آورد که به تنهایی بر آنها فرمان می‌راند. وی پس از پنجاه و سه سال سلطنت در گذشت (۶۵۵ پ.م) دیوکس را « دیوکه »، « دایاکو » و « دیااکو » نیز خوانده‌اند.
نظر به اینکه در دوران سلطنت این پادشاه، سناخریب پادشاه آشور سرگرم زد و خورد با دولتهای بابل و عیلام بود، طبعاً نمی‌توانست به کشور ماد توجه داشته باشد، و دیوکس با استفاده از این فرصت، بر توسعه‌ی متصرفات خویش می‌افزود. وانگهی در این زمان موجبی برای دخالت آشور در کارهای ماد وجود نداشت، چه این کشور مالیتهای مقرر را در موقع تعیین شده به آشور می‌پرداخت. تنها یک مورد وجود داشت که به سبب سرپیچی مردم الیپی Elipi) کرمانشاهان ) از پرداخت مالیات، آشور نیرویی بدانجا فرستاده شورشیان را به جای خود نشاند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر