خاندان مظفری نشتيفاني در زمان ایلخانان حکمرانی ایالات جنوبی ایران را عهده داربودند. مبارزالدین محمد پسر شرف الدین مظفر که قبلا اموال پدرش توسط عاملان خواجه رشید الدین فضل الله همدانی مصادره شده بود، در سیزده سالگی به خدمت ایلخان بزرگ الجایتو محمد خدابنده شتافت و از سوی ایلخان راهداری یزد بدو داده شد. بعدها در زمان سلطان ا بوسعید بها در خان حکومت یزد به امیر مبارزالدین محمد رسید.
بعد از مرگ ابوسعید دوره ای از هرج و مرج در ایران آغاز شد. یکی از امیران و سردارانی که اعلام استقلال کرد امیر مبارز الدین محمد بود که در سال 740 هجری قمری دعوی سلطنت کرد. امیر مظفری پس از یزد در سال 741 کرمان و حتی به سال 759 آذربایجان را مسخر خویش ساخت، ولی از منطقه اخیرالذکر خیلی زود جا خالی کرد. امیرمبارزالدین مظفری در ضمن محاصره اصفهان در سال 755 با فرستاده ی ابوبکر المعتضدبالله خلیفه عباسی مصر ملاقات کرد و بیعت با المعتضد بالله را پذیرفت.
بنیانگذار سلسله مظفریان در پانزدهم ماه رمضان المبارک سنه 759 توسط پسرانش کور شد. هرچند او چند ماهی مجددا زمام امور را در دست گرفت ولی در سال 760 به طور رسمی خلع و محبوس گردید. از ان تاریخ به بعد هیچ گاه آل مظفر اتحاد و یکپارچگی قبلی را به دست نیاورد ولی تا چهل سال بعد ا فراد این خاندان مناطق مرکزی ، شرقی و جنوبی ایران را تحت تسلط خود داشند. احتمالا آل مظفر در مذهب اهل سنت سخت گیر بوده و با اینکه توسط ادیبان ان زمان به طور رسمی و تشریفاتی مورد مدح قرار گرفتند ولی آثار منظوم و منثور بزرگانی چون حافظ شیرازی و عبید زاکانی مملو از نقد اوضاع اجتماعی عهد مظفری است. در اینجا یکی از انواع سکه های امیرمبارز الدین محمد را که در ایذج ضرب شده معرفی می کنیم.
مشخصات سکه امیرمبارزالدین محمد:
جنس: نقره
وزن : 75/2 گرم
قطر: 5/18 میلیمتر
روی سکه (مس) : المعتضد بالله ناصره / السلطان محمدالمظفر خلدالله ملکه
روی سکه (حاشیه): (تاریخ ضرب سکه که متاسفانه ساییده شده است.)
پشت سکه (متن): ضرب ایذج
پشت سکه (حاشیه داخلی): لااله الاالله محمد رسول الله صلی الله علیه (به خط کوفی بنایی)
پشت سکه (حاشیه خارجی): ابوبکر ]عمر[ ]عثمان[ علی
امیرجلال الدین شاه شجاع پسر ارشد امیرمبارز الدین محمد مظفر بود که پس ا ز محبوس کردن پدر سال 760 به جای وی نشست .
دوران فرمانروایی شاه شجاع را می توان به سه دوره تقسیم کرد: دوره ی اول :درگیری با برادران و برادرزادگانش ؛ دوره دوم: جنگ با رقیبانی همچون جلایریان که در این دوره شاه شجاع توانست مرکز و بخش هایی از غرب ایران را تحت امر خود در آورد .دوره سوم :در این مقطع زمان، حکومت های لر بزرگ ، لر کوچک ، ملوک شبانکاره و شاهان هرمز باجگذار و مطیع امیرمظفری شدند. بدین ترتیب علاوه بر تمام مناطق مرکزی ایران و بخش هایی از غرب و شرق، تقریبا تمام جنوب ایران تا خلیج فارس زیر خطبه و سکه شاه شجاع قرار گرفت.
مشخصات سکه امیر جلال الدین شاه شجاع:
جنس: نقره
وزن: 25/2 گرم
قطر: 5/21 میلیمتر
روی سکه: ... المومنین ا لسلطان المطاع شاه شجاع ... ضرب ایذج
پشت سکه (متن): لااله الاالله محمد رسول الله ضرب ایذج
پشت سکه (حاشیه): ]ابوبکر[ عمر ]عثمان[ علی
در زمان آل مظفر چندین نفر از اتابکان لر بزرگ در ایذج بودند که تحت فرمان آل مظفر بودند . افراسیاب دوم ، نورالورد، پشنگ و پیراحمد. متاسفانه شهر ایذج که مقر اتابکان لر و از شهرهای باستانی ایران بود ، طی جنگ های امیر تیمور کورکان با بازماندگان آل مظفر صدمات بسیاری دید و دیگر رونق و اهمیت گذشته را باز نیافت.
در یورش سه ساله ی تیمور (790-788) که در ماه شوال 789 به عراق عجم رسید زین العابدین مظفری به شوشتر گریخت و دفعه بعد در یورش پنج ساله (798-۷۹۳) یعنی در صفر 795 که تیمور به شوشتر لشکر کشید و شاه منصور مظفری به ظرف شیراز عقب نشست.
یکی از اولین سکه های امیرتیمور کورکان ضرب شده در ایذج:
رحمن لا یموت چو آن پادشاه را
دید آنچنان کزو عمل الخیر لایفوت
جانش غریق رحمت خود کرد تا بود
تاریخ این معامله رحمان لایموت
کتابنامه:
1- دیوان حافظ
2- تاریخ آل مظفر – محمود کتبی – عبدالحسین نوایی – امیر کبیر – چاپ سوم 1364 . صص 111 و 148.
3- عجایب المقدورفی اخبار تیمور– ابن عربشاه – محمد علی نجاتی – علمی و فرهنگی – چاپ پنجم 1373. صص 47 و 39.
4- تاریخ آل مظفر – حسین قلی ستوده – دانشگاه تهران.
5- شاه منصور – باستانی پاریزی – ابن سینا
6- تاریخ ایران – عباس اقبال آشتیانی – کتابفروشی خیام – چاپ سوم 1362. صص 633 و 331 و 591 و 585 و 582 و 577 و 576 و 570 و 569 و 552.
7- نسب نامه خلفا و شهریاران و سیر تاریخی حوادث اسلام – ادوار فن زامباور – محمد جواد مشکور – کتابفروشی خیام 1356. صص 4 و 379 و 353.
8- کاروند کسروی – یحیی ذکاء – فرانکلین – ص 122.
9- سکه های شاهان اسلامی ایران – سید جمال ترابی طباطبایی – نشریه 5 موزه آذربایجان . 1350. ص 106.
10- سکه های کورکانیان و سورشارژها – سیدجمال ترابی طباطبایی – سعید سلیمانی – مهد آزادی-۱۳۸۶- ص 15.
11- دارالضرب های ایران در دوره اسلامی – عبدالله عقیلی – موقوفات محمود افشار یزدی – 1377. صص 379 و 92 و 91.
12- A checklist of Islamic coins – second edition By Stephen Album – p 111.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر