ریدمان حکومت در بخش کشاورزی

عقب‌ماندگی تاريخی در زيرساخت‌های كشاورزی داريم

وزير كشاورزي در اتاق تهران:
عقب‌ماندگي تاريخي در زيرساخت‌هاي كشاورزي داريم
روزنامه سیاست روز: وزير جهاد كشاورزي در نشست صبحانه اتاق بازرگاني تهران با تاكيد بر توسعه زيرساخت‌هاي بخش‌هاي كشاورزي عنوان كرد: ما در اين بخش يك عقب‌ماندگي تاريخي داريم و در برخي از بخش‌ها مثل آبياري وضعيت مطلوبي نداريم.
صادق خليليان در نشست صبحانه اتاق بازرگاني تهران بر نقش کلیدی و محوری بخش کشاورزی در توسعه کشور تأکید کرد و یادآور شد که این رویکرد به هیچ وجه در تعارض با سایر بخش ها از جمله صنعت و بازرگانی نیست.صادق خلیلیان با بیان اینکه "فعالان بخش کشاورزی به تولید ثروت می پردازند"، به بیانات رهبر معظم انقلاب در زمان ابلاغ سیاست های کلی اصل 44 اشاره کرد که نشان از تأکید ایشان بر ارزشمند بودن تولید ثروت و لزوم احترام به تولیدگران ثروت داشت.
خلیلیان بر حرکت در مسیر خصوصی سازی و پیشبرد اهداف سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی تأکید کرد و یادآور شد که " سیاست های کلان وزارت جهاد کشاورزی در این راستا نوشته شده و ما نیز در این مسیر گام برمی داریم."
او توجه ویژه به بخش خدمات در حوزه کشاورزی را جزو سیاست های وزارتخانه متبوعش قلمداد کرد و گفت: "امروز در ایران محصولات کشاورزی در مقایسه با کشورهای پیشرفته ارزان تر تولید می شود اما به بخش خدمات که می رسیم شاهد این هستیم که قیمت محصولات ما گران تر تمام می شود. بنابراین سعی و توجه بیشتر ما در وزارت جهاد کشاورزی ارائه راهکارهای مناسب برای بخش خدمات است."
وزیر جهاد کشاورزی در بخش دیگری از سخنانش از وجود 4.5 میلیون بهره بردار در حوزه کشاورزی ایران خبر داد و ضمن اینکه سازماندهی اراضی و قطعات خرد را بسیار سخت توصیف کرد، افزود: "وزارت جهاد کشاورزی به دنبال این است که قطعات خرد را در قالب نظام های بهره برداری و شرکت های سهامی زراعی، سازماندهی کند." خلیلیان همچنین از سازماندهی 4.5 میلیون بهره بردار بخش کشاورزی در قالب تشکل ها خبر داد.
این عضو کابینه، ضمن اعلام این نکته که "زیرساخت های بخش کشاورزی از عقب ماندگی تاریخی رنج می برد"، یادآور شد ؛" حوزه کشاورزی خصوصی ترین بخش در اقتصاد کشور است. او تصریح کرد: "برنامه های ما در وزارت جهاد کشاورزی حمایت از کشاورزان و تولیدگران این بخش است و با این حمایت ها می خواهیم بهره وری در این بخش را بالا برده و فعالان این بخش با تکنولوژی روز تولید کنند و قدرت رقابت در بازار جهانی را داشته باشند."
توسعه زیرساخت های بخش کشاورزی،توسعه کشت های گلخانه ای و توسعه باغات از مواردی بود که وزیر جهاد کشاورزی در جمع فعالان اقتصادی اتاق تهران بر آن تأکید کرد. خلیلیان در ادامه توسعه بخش شیلات را از جمله برنامه های وزارت جهاد کشاورزی عنوان کرد و گفت: " پرورش ماهی در قفس را به طور جدی در دستورکار قرار داده ایم و ضمن اینکه در این وزارتخانه پرورش ماهیان خاویاری در اولویت قرار دارد و در اوایل امسال توانستیم اولین سری خاویار پرورشی را استحصال کنیم."
او همچنین به مشکلات بخش آب در حوزه کشاورزی اشاره و علاوه بر اینکه تأکید کرد که باید آب را در زیرزمین نگه داشت، گفت: "60 درصد آبی که استفاده می کنیم از آب های زیرزمینی است." به گفته خلیلیان، روند تولید در بخش کشاورزی مثبت است. او از خودکفائی گندم در سال جاری خبر داد و افزود: "در حال حاضر 7 میلیون تن گندم از کشاورزان خریداری شده و برآورد می شود تا پایان فصل خرید این رقم به 11 میلیون تن برسد. وزیر جهاد کشاورزی گفت: در شرایطی به رشد ارقام تولید و خرید رسیده ایم که بیم آن می رفت بیماری زنگ گندم تا 2 میلیون تن تولید گندم در ایران را کاهش دهد اما با تدابیری که اندیشیده شد شاهد کمترین خسارات بودیم.
روند صادرات و واردات در حوزه کشاورزی نیز دیگر بخش سخنان خلیلیان بود که او آن را مثبت ارزیابی کرد. وزیر جهاد کشاورزی به آمار گمرک ایران در 9 ماه منتهی به خردادماه امسال اشراه کرد و افزود: بر اساس امار گمرک،در 9 ماه اخیر 2.72 میلیارد دلار در بخش کشاورزی صادرات داشتیم که نسبت به مدت مشابه قبل، 40 درصد رشد داشته است. او ادامه داد: در این مدت 5 میلیارد دلار در بخش کشاورزی واردات داشتیم که 32 درصد نسبت به مدت مشابه قبل از آن کاهش داشته است. بنابراین تراز بازرگانی بخش کشاورزی 3.18 میلیارد دلار بهبود یافته است.وزیر جهاد کشاورزی همچنین بر توسعه آبیاری تحت فشار تأکید کرد و گفت: از زمان اغاز به کار دولت دهم سعی کردیم اعتبارات بخش کشاورزی را به سمت توسعه زیرساخت ها و آبیاری تحت فشارسوق دهیم. خلیلیان افزود: تاکنون 99 هزار هکتار آبیاری تحت فشار را به مرحله اجرا رساندیم که نسبت به متوسط سالانه رشد خوبی داشته است.
پس از صحبت های رئیس اتاق تهران و وزیر جهاد کشاورزی،دبیر کل اتاق تهران اداره نشست را دردست گرفت و به عنوان نخستین سخنران از بخش خصوصی،از رییس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران خواست تا پرسش هایش را مطرح کند.
کریمی پور رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران در پاسخ به درخواست وزارت جهاد برای تنظیم بهتر روابط میان اتاق ایران و وزارتخانه گفت که قانون اتاق نهایی شده ودر راه تقدیم به مجلس است .قانونی که به گفته کریمی پور نام «کشاورزی» را به نام اتاق بازرگانی وصنایع و معادن اضافه می کند. او گفت این قانون 20 درصد هیئت نمایندگان استان هارا به بخش کشاورزی اختصاص می دهد و محدودیت عضویت فعالان حوزه ی کشاورزی ،صاحبان صنایع تبدیلی وفعالان حوزهی کشاورز ی در قانون جدید برداشته شده است.
او اضافه کرد که اتاق ایران به سوی نماینگی واحد کشاورزی در بخش خصوصی می رود.
کریمی پور به وعده های وزیر کشاورزی اشاره کرد که تدوین منشور همکاری با اتاق ایران یکی از این وعده هاست.
او گفت که یکی از مشکلات محوری حوزه ی کشاورزی فقر سرمایه گذاری است که در چهار برنامه اول به بیش از 4/1درصد نرسید .ارقام سنگینی هم که گاهی مطرح می شود هیچ تناسبی با این سرمایه گذاری ها ندارد. واز موارد نادر است که باید غبطه سال های 51 تا 57 را بخوریم.
او ادامه داد: کشاورزی مغبون است و باید متحول شود. خوشبختانه با همکاری مجلس پیشنهاد اتاق ایران برای افتتااح بابی در برنامه پنجم پذیرفته شد. بدین ترتیب سالانه 1 درصد سرمایه گذاری ها در بخش کشاورزی باید بهبود بیابد و در طول برنامه پنجم باید دو برابر شود. او افزود: این بستر انقلاب کشاورزی در ایران خواهد بود.بنابراین از مسئولان وزارت کشاورزی می خواهیم که با پایش این حوزه زمینه وقوع این انقلاب را فراهم کنند.
پس ازپایان سخنان کریمی پور ، نوبت به رییس شورای ملی زیتون رسید . «بلند نظر» وزیر جهاد کشاورزی را نه مسئول وضعیت کنونی حوزه کشاورزی که وارث آن توصیف کرد وارثی که به واسطه ی مدیریت یک ساله اش بر این حوزه به آگاهی نیز رسیده است .
رییس شورای ملی زیتون خطاب به خلیلیان موضوعات مطرح در حوزه کشاورزی را به دو بخش تقسیم کرد؛ بخشی را به مشکلات موجود اختصاص داد وبخش دیگر را به اینکه وزیر وقت کافی برای رسیدگی به مشکلات را ندارد.
بلند نظر گفت :«مدیرا ن موفق تیمی را برای همکاری برمی گزینند که در توفیق برنامه هایشان نقش موثری داشته باشند . بزرگ ترین مصداق انقلاب اسلامی است که امام تیم خوبی برای خود برگزیدند و مردم هم همکاری کردند.
بلند نظر در ادامه به حوزه فعالیتش بازگشت و در خواست خود را از وزیر ومعاونانش در یک جمله خلاصه کرد :«زیتون را در یابید.»
او البته اضافه کرد:« کمیسیون کشاورزی مجلس ، چندی پیش طرحی را برای نجات زیتون از شورا مطالبه کرد این طرح در حال حاضر آماده است اما قصد داشتیم پیش از ارائه به مجلس آن را در اختیار وزارتخانه قرار دهیم. در حالی که نزدیک به ده ماه است موفق به ملاقات شما نشده ایم.» او سپس در خواست تنظیم قرار ملاقاتی کرد تا طرح «نجات زیتون » را به دست وزیر برساند.
فرصت سوزی به روایت سلطانی
در ادامه این جلسه پدرام سلطانی عضو هیات نمایندگان اتاق تهران نیز با انتقاد از آنچه «غفلت از فرصت ها» می خواند، گفت:« کشاورزی» حوزه ای مملو از فرصت ها و پتانسیل هایی است که همواره از آنها غافل بوده ایم . غفلت ازاین بخش تا آنجا پیش رفته است که امروز، وارد کننده گردو و سیرچینی هم شده ایم .»
سلطانی اما در توصیف وضعیتی که صنعت کشاورزی با آن دست به گریبان است پارا فراتر گذاشت و این چنین گفت :«به نظر می رسد در این حوزه ، چنان دچار چالش شده ایم که نمی توانیم با آن مقابله کنیم .»
او البته «جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی» را به عنوان یکی ازراه حل ها مورد اشاره قرار داد.
او گفت:« این در حالی است که درکشاورزی فقدان نمودهای بالفعل برای تجمیع اراضی احساس می شود .
او در بخش دیگری از سخنانش به میزان مصرف « کود شیمیایی» کشاورزی کشور اشاره کرد وگفت : « مصرف کود در ایران 30 درصد بیش ازمتوسط مصرف جهانی است . این بدان معناست که تاکنون نسبت به تهیه ی کود مورد نیاز از ضایعات محصولات کشاورزی متمرکز نشده ایم ؛ تا علاوه بر تامین سلامت مصرف کنندگان این محصولات ، فرصت های شغلی را هم افزایش دهیم .»
سلطانی در ادامه سوالاتی را با وزیر جهاد کشاورزی در میان گذاشت. او پرسید:"ایا وزرات کشاورزی برنامه ای برای حمایت از سرمایه گذاران در بخش کودهای کمپوست دارد؟ و اینکه آیا برنامه تخصیص 10 درصد از بودجه چند میلیاردی یارانه کودهای شیمیایی به کودهای الی و بیولوژیکی بر اساس روال سال گذشته در سال های آتی نیز ادامه خواهد یافت؟
واسطه ها تهدیدی برای دسترنج کشاورزان
ترک نژاد دیگر عضو هیئت نمایندگان اتاق تهران سازوکارخرید گندم در شهرستان ها را« نابسامان»توصیف کرد ؛ اما پیش آن خطاب به وزیر جهاد کشاورزی گفت :«شما که متخصص اقتصاد کشاورزی هستید بیش از دیگران آثار و تبعات رفتارها وتصمیمات مختلف را بر این بخش می دانید .»
او سپس تجربه ی سفرش را به چند شهرکشور مورد اشاره قرار داد و افزود :« نابسامانی خرید گندم در شهرستان ها سبب شده که واسطه ها به تهدیدی برای دسترنج کشاورزان تبدیل شوند. به طوری که با ادامه این سیاست آرام آرام کسب و کار کشاورزی در این مناطق رو به نابودی می رود. ترک نژاد گفت: اگر چه کشاورزان در برخی مناطق کشور محصو لاتشان را برداشت کرده اند، اما پیشنهاد می کنم برای جلوگیری از ادامه سواستفاده واسطه ها جلسه ای اضطراری برای ممانعت از به هدر رفتن دسترنج سایر کشاورزان تشکیل شود.
او برای نشان دادن حساسیت برگزاری چنین جلسه ای گفت که آثار وتبعات غفلت از حمایت کشاورزان گندم کار یک سال بعد آشکار می شود.ترک نژاد در ادامه به محدودیت های بین المللی و عدالت محور بودن دولت اشاره کرد تا بگوید "امروز باید دست کشاورزان را گرفت."
پاسخ های وزیر به پرسش های بخش خصوصی
وزیر جهاد کشاورزی پس از پرسش ها و البته انتقادات تند و تیز حاضران در نشست به اجمال به برخی از سوالات پاسخ داد و البته بیش از این پاسخگویی به این موضوع پرداخت که همه باید دست به دست هم بدهیم.
صادق خلیلیان هم چنین در سخنانش کمی هم سعی در مبرا کردن خودش از انتقادات داشت و بیشتر از همه انتقادات را متوجه فقر سرمایه گذاری و کمبود ابزارهای دست وزیر خواند.خلیلیان گفت:یکی از مشکلات ما فقر سرمایه گذاری در بخش کشاورزی است.در برنامه پنجم تصمیم گرفته شده تا یک درصد سالانه به مجموع سرمایه گذاری در بخش کشاورزی افزوده شود.همان طور هم که برخی دوستان مطرح کردند گرفتاری های اداری و بروکراسی هم از مشکلاتی است که باید حل شود.
خلیلیان ادامه داد:در برنامه چهارم مقرر شده بود تا 25 درصد از تسهیلات بانکی در اختیار بخش کشاورزی قرار گیرد اما تنها 17 درصد از آن محقق شد.در اینجا پاسخگو کیست؟وقتی نکته ای در قوانین و برنامه ها دیده می شود باید مکانیزم اجرایی آن هم دیده شود،در غیر این صورت اهداف محقق نمی شود.
وزیر جهادکشاورزی در دولت دهم تاکید کرد:سهم بیشتری از سرمایه گذاری در کشور باید به بخش کشاورزی اختصاص یابد.ابتدا باید زیرساخت ها تولید شود بعد به سمت خدمات برویم.در حال حاضر بخش خدمات ما بیشترو سریع تر از تولید توسعه می یابد.اگر ده درصد از سرمایه گذاری در بخش خدمات کاسته شود و به بخش تولید برسد ما تا سه درصد افزایش تولید ناخالص داخلی خواهیم داشت.این نکته را براساس پژوهشی بیان می کنم که 14 سال پیش یعنی سال 75 انجام شده است.
خلیلیان با اشاره به وزارت جهادکشاورزی با دیگر وزارتخانه ها این رابطه را کلیدی دانست و خواستار یک بازنگری کلی در بحث روابط بین وزارتخانه ها با وزارت جهادکشاورزی شد.خلیلیان گفت:مثلا اگر برای مدت کوتاهی یکی از مرزها بسته شود بلافاصله تاثیرش در باغات و مزارع دیده می شود.خلیلیان ادامه داد:همین بحث را در مورد رابطه نظام بانکی با وزارت جهادکشاورزی داریم.مثلا وزارت خانه بر روی پرواربندی برای جبران کمبود گوشت کار می کند اما نظام بانکی تسهیلات خود را به دامداری هایی می دهد که
بر روی تولید شیر فعالیت می کنند.این رابطه باید هماهنگ شود.برخی دوستان فکر می کنند که بانک کشاورزی زیرمجموعه وزارت جهاد کشاورزی است و ما از آن استفاده می کنیم اما درراس هرم مدیریت این بانک هم وزیر اقتصاد قرار دارد. صادق خلیلیان پس از آن به مسئله هورمون ها و کودهای مود استفاده در کشاورزی پرداخت و تنها به گفتن این جمله بسنده کرد که استفاده محدودتر از مواد شیمیایی و هورمون ها که باعث تولید مواد غذایی سالمتر می شود از برنامه های اصلی وزارت جهادکشاورزی است.
خلیلیان در مورد پایانه های گل و گیاه نیز گفت دوستان ما در وزارتخانه تا آنجا که در توانشان بوده تلاش کرده اند.
وزیر جهادکشاورزی هم چنین به موضوع نهال‌هایی پرداخت که 13 سال پیش توسط وزارتخانه در اختیار کشاورزان قرار گفته اما اکنون که موقع باردهی این
نهال‌هاست مشخص شده که این نهال ها بی ثمر هستند. خلیلیان گفت:مشکل مشابهی این نیز در مورد پرورش ماهی داشتیم که حال پس از 10 سال فهمیده اند که بازده مناسب را در این بخش نداشته اند.ما تنها می توانیم نهال های مناسب را در اختیار کشاورزان قراردهیم و سعی کنیم تا به نهالکاران برای بازپرداخت تسهیلات بانکی کمک کنیم.در مورد این مسئله افرادی باید پاسخگو باشند که سالهای پبش مسئول بوده اند.
خلیلیان افزود:درست است که رئیس سازمان دامپزشکی تغییر کرده اما باید در جلساتی که مقرر شده شرکت کند.من نیز در ادامه این کار را پیگیری می کنم.
عضو کابینه دولت دهم گفت:در مورد این که برخی از دوستان می گویند وقت ملاقات به ما نداده اید مسئله این است که تعداد تشکل های ما بسیار زیاد است و اگر هفته ای با یک تشکل هم دیدار داشته باشم این ملاقات ها از دوران وزارت من بیشتر خواهد شد.با این همه این وظیفه وزیر است که با شرکت در چنین جلساتی با تشکل ها دیدار داشته باشد.
خلیلیان در پاسخ به انتقادات سیدحمید حسینی در مورد پسته و شرکت تعاونی پسته رفسنجان گفت:در خصوص پسته کارهای زیادی انجام شده و ما ستاد پسته داریم که جلسات آن نیز تشکیل می شود.اما اگر یک تشکل مشکل دارد و دچار بدهی است باید خودش مشکلش را برطرف کند.
خلیلیان افزود:حاضران در این جمع همگی فعالان اقتصادی بخش خصوصی هستند اما اکثردوستان حرف هایی می زنند که به حمایت دولت برمی گردد.اگر یکبار دولت به یک تشکل کمک کرد و توانست کار خود را رونق ببخشد باید به بازپرداخت این تسهیلات هم بیندیشد نه این که باز هم سال آینده منتظر کمک دولت باشد.
خلیلیان تاکید کرد:قیمت پسته را بازار جهانی تعیین می کند نه این که دولت بیاید مثلا پسته را هم تضمینی بخرد.صادق خلیلیان ادامه داد:باید نیازهای بخش کشاورزی را بهتر بشناسیم.هم اکنون سالانه حداقل پنج هزار میلیارد تومان اعتبار عمرانی در بخش کشاورزی داریم اما این مبلغ با توجه به مبالغ کلان اعتباراتی در کشور مبلغ بالایی نیست.متاسفانه از همین میزان هم سالانه فقط حدود 40 درصد به بخش کشاورزی تخصیص می یابد.هم چنین باید سهم سالانه ده درصدی از صندوق توسعه ملی به بخش کشاورزی داده شود.این که یک نفر را به عنوان وزیر بگذاریم اما هیچ ابزاری به او ندهیم درست نیست.نمی توانیم از این فرد توقع زیادی داشته باشیم.بخش کشاورزی هم اکنون نیاز به حمایت جدی دارد.