سیروز کبد

کبد یک عضو بزرگ است که در قسمت بالایی راست شکم، دقیقاً زیر ریه راست قرار می گیرد. کبد یکی از " باهوش" ترین اعضا بدن است که عملکردهای بسیار متفاوتی در یک زمان انجام می دهد. کبد پروتئین تولید می کند، مواد زاید را از بدن حذف می کند، کلسترول تولید می کند، انرژی گلوکز را



مترجم دکتر نگار اصغربیک


کبد یک عضو بزرگ است که در قسمت بالایی راست شکم، دقیقاً زیر ریه راست قرار می گیرد. کبد یکی از " باهوش" ترین اعضا بدن است که عملکردهای بسیار متفاوتی در یک زمان انجام می دهد. کبد پروتئین تولید می کند، مواد زاید را از بدن حذف می کند، کلسترول تولید می کند، انرژی گلوکز را ذخیره و آزاد می کند و بسیاری از داروهایی را که در پزشکی مصرف می شوند متابولیزه می کند. کبد صفرا نیز تولید می کند که از طریق مجاری صفراوی به روده جائیکه به هضم غذا کمک می کند جریان می یابد. کبد خون را از دو منبع مختلف- - قلب و روده دریافت می کند. تمام این جریان خونها از میان کبد جریان می یابند و به قلب بر می گردند.



جای تعجب نیست که در چین باستان کبد را نه قلب که به عنوان مرکز بدن می دیدند.




سیروز چیست؟


انواع بسیاری از آسیب مزمن کبد می تواند منجر به زخم بافت شود. این زخم شدن ساختمان طبیعی و رشد دوباره سلول های کبدی را از حالت عادی خارج می کند. جریان یافتن خون از میان کبد از روده مسدود می شود و کاری که توسط کبد انجام می شود، از قبیل پردازش داروها و تولید پروتئین ها متوقف می شود.


چه چیزهایی سیروز ایجاد می کنند؟


سیروز می تواند با علل بسیاری، برخی شناخته شده و بقیه ناشناخته ایجاد شود:


الکل- - کاربرد الکل در مقادیر زیاد معمولترین علت سیروز در ایالات متحده است.


هپاتیت ویروسی مزمن- - هپاتیت تیپ B و تیپ C، و شاید ویروس های دیگر می توانند کبد را در طی یک زمان طولانی مبتلا و تخریب کنند و در نهایت سیروز ایجاد کنند.


انسداد مزمن مجرای صفرا- - این بیماری می تواند در زمان تولد رخ دهد(انسداد مجرای صفراوی)یا بعداً در زندگی توسعه یابد( سیروز صفراوی اولیه). علت دومی ناشناخته باقی می ماند. هنگامیکه مجاری صفراوی خارج از کبد باریک و مسدود می شوند، بیماری Sclerosing Cholangitis اولیه نامیده می شود. این بیماری اغلب با زخم شدن مزمن کولون(کولیت) مرتبط است.


ذخیره غیر طبیعی مس (بیماری ویلسون)یا آهن(هموکروماتوز)- - این فلزات در تمام سلول های بدن وجود دارند. هنگامیکه مقادیر غیر طبیعی این فلزات در کبد تجمع یابد، زخم و سیروز ممکن است توسعه یابد.


داروها و سموم- - قرار گرفتن طولانی در معرض مواد شیمیایی خاص یا داروها می تواند کبد را زخم کند.


هپاتیت اتوایمون- - این التهاب مزمن هنگامیکه آنتی بادیهای محافظتی بدن در تشخیص کبد به عنوان بافت خودی شکست می خورند، رخ می دهد. آنتی بادیها به سلول های کبدی آسیب وارد می کنند چرا که فکر می کنند آنها یک پروتئین یا باکتری بیگانه هستند.


فیرروزسیستیک و نقص آلفا- 1- آنتی تریپسین- - این اختلالات ارثی هستند.

ویروس ها داروها ناشناخته ارث سوء مصرف الکلعلل سیروز

علایم و نشانه ها چه هستند؟


سیروز سالها طول می کشد تا توسعه یابد. در طی این زمان، معمولاً هیچ علایمی وجود ندارد، اگر چه خستگی، ضعف و کاهش اشتها ممکن است رخ دهد وبا زمان بدتر شود. هنگامیکه سیروز به طور کامل توسعه می یابد، تعدادی علایم حضور دارند:


احتباس مایع در پاها و شکم- - کبد پروتئینی به نام آلبومین تولید می کند، که مایع را در رگهای خونی نگه می دارد. هنگامیکه سطح خونی آلبومین پایین می افتد، مایع از بافت ها به پاها و شکم ترواش می کند، ادم(تجمع مایع) و تورم ایجاد می کند.


یرقان- - کبد صفرا تولید می کند که به صورت طبیعی به روده جریان می یابد. با سیروز پیشرفته صفرا می تواند به خون باز گردد، سبب شود که پوست و چشم ها زرد و ادرار تیره شود.


خارش شدید- - انواع خاصی از سیروز، از قبیل انسداد مزمن مجرای صفرا می تواند خارش درد سرساز تولید کند.


سنگ صفرا- - سیروز سبب متابولیسم غیر طبیعی رنگدانه صفرا می شود. به این دلیل، سنگ صفرا اغلب در بیماران سیروزی دو برابر افراد بدون سیروز توسعه می یابد.


نقایص انعقادی- - کبد پروتئین های خاصی تولید می کند که به انعقاد خون کمک می کنند. هنگامیکه این پروتئین ها کمبود دارند، خونریزی زیاد یا طولانی اتفاق می افتد.


تغییر عملکرد ذهنی- - کبد سمومی را از روده پردازش می کند. هنگامیکه این مواد به گردش خون فرار می کنند، آنطور که در موارد شدید سیروز رخ می دهد، تغییرات مختلفی در عملکرد ذهنی می تواند توسعه یابد.


خونریزی ورید مری- - در سیروز پیشرفته، خون روده ای کبد را دور می زند و به اطراف مری (لوله غذایی) و قلب بالا می آید. وریدها در مری گشاد می شوند (پهن می شوند) و ممکن است پاره شوند، خونریزی روده ای فراوان یا بطئی ایجاد می کند.


تست های خونی



بیوپسی کبد


اولتراسوند



تشخیص و بیوپسی کبد



پزشک همیشه از سابقه پزشکی بیمار و آزمایش فیزیکی می تواند به سیروز مشکوک شود. به علاوه ، تست های خونی خاصی و اسکن ها یا اولترا سوند(سونوگرافی) می تواند اطلاعات کمک کننده ای فراهم کند. هرچند جهت یک تشخیص قطعی،بیوپسی کبد (نمونه بافتی) مورد نیاز است. این عمل با بی حسی پوست قفسه سینه راست پایینی و وارد کردن یک سوزن باریک به کبد انجام می شود. یک لوب یا نمونه از بافت خارج می شود و تحت یک میکروسکوپ آزمایش می شود.


دوره سیروز چیست؟


هنگامیکه سیروز تشخیص داده می شود، بیمار و پزشک برنامه فعالیتی که جهت محافظت از سلولهای کبدی باقیمانده و تصحیح مشکلات ذکر شده در بالا طراحی شده را شروع می کنند.

با ادامه این برنامه، بیشتر بیماران می توانند زندگی طولانی پرباری را داشته باشند.


پیشگیری


شاید 90درصد از سیروزها با مصرف زیاد الکل یا ویروس های هپاتیت ایجاد می شود. البته، از الکل می تواند اجتناب شود. مصرف الکل باید همیشه محدود شود (بیشتر از 1یا2 بار در روز نباشد). و هپاتیت تیپB اکنون یک واکسن موثر بر علیه آن دارد. واکسیناسیون علیه ویروس هپاتیت B ایمن و ارزان است. باید بخصوص در گروه های خاص در خطر بالا داده شود: تمام متخصصان مراقبت سلامت، افرادیکه به کشورهای جهان سوم سفر می کنند و مصرف کنندگان داروی وریدی.


درمان


اغلب، تنها درمان مورد نیاز برای سیروز برطرف کردن علت است:


· بیمار الکلی باید به صورت دایم مصرف الکل را متوقف کند.


· هنگامیکه آهن در بدن انباشته می شود، برداشتن مزمن خون توسط وریدی که مقادیر زیاد از آهن را حذف می کند.

· داروی کورتیزون به درمان هپاتیت اتوایمون و سیروز کمک می کند.

· محدود کردن نمک و کاربرد قرص های مایع(دیورتیک ها) ادم و تورم شکمی را کاهش می دهد.


· از سموم و داروهای مضر باید اجتناب شود.


· کاهش پروتئین رژیم غذایی و کاربرد ملین های خاص معمولاً می تواند از تغییرات در عملکرد ذهن جلوگیری کند.


· خونریزی وریدی در مری می تواند با عوامل اسکروز کننده(انعقادی)قطع شود یا با باندهای لاستیکی کوچک بسته شود. گاهی، جراحی جهت جلوگیری از خونریزی فراوان راجعه ضروری است.


· اورسودیل(Actigall) و داروهای دیگر در درمان سیروز صفراوی اولیه و Sclerosing Cholangitis اولیه کمک کننده بوده اند.


پیوند کبد
پیوند کبد به مرحله ای که اکنون می تواند به عنوان درمان استاندارد برای بیماران انتخابی در نظر گرفته شود پیشرفت کرده است.

خلاصه


سیروز کبد یک اختلال معمول است که دلایل بسیاری دارد. با تشخیص زودرس، کار زیادی می تواند جهت جلوگیری از مشکلات جدی انجام شود. درمان های مختلفی بسته به علت آسیب کبدی و مشکلات آن، در دسترس هستند. تحقیق مداوم پزشکی پیشرفت های مهمی در درمان سیروز در آینده را وعده داده است.